MANUEL CASHA
BI TLIET POEZIJI
FUQ L-ABORIGNI AWSTRALJANI
Ghadd ta’ poeti Maltin-Awstraljani kitbu fuq ir-razza tal-aborigni tal-Awstralja u dak kollha li ghandu x’jaqsam maghha. Ma jistax jonqos li dak li naraw madwarna jaffettwana bhala kittieba li ghalkemm ma nafux wisq fuq l-indigni ghax m’ghandhomx lingwa miktuba, b’dankollu xorta wahda nesprimu ruhna fuq din l-esperjenza unika.
Fost dawk li ghandhom xi vrus fuq dit-tema, li tinkludi l-kultura wiesgha ta’ hutna l-aborigni, vittmi tal-kolonjalizmu Brittaniku, insibu lil Manwel Nicholas-Borg, Rigu Bovington, Frank Zammit, Gorg Chetcuti, Manwel Cassar, Manuel Casha u Joe Saliba.
L-istampa ta’ fuq hija tpingija ta’ Wandjina, l-ispirti tad-dezert Awstraljan, b’ucuh minghajr halq. Barra t-tifsira originali li jaghtu l-aborigni lil dir-rapprezentazzjoni tal-ispirti li jdawruhom fid-dezert, dan is-simbolu jiena narah ukoll mera tal-qaghda antropologika ta’ dal-poplu, jigifieri dik li l-indigni zammew halqhom maghluq ghax ma thallewx jesprimu t-tbatijiet u n-niket ta’ razzthom minsija u mkasbra mid-dittaturi kolonjali.
Li gejjin huma tliet poeziji ta’ Manuel Casha li jgibulna moghdrija ghall-"istupru" vili, kif jghidilna Casha, ta’ dal-poplu primittiv imdawwar b’socjeta’ moderna li issa, wara mitejn sena, bdiet bil-mod il-mod tapprezzah u tithassru (“SORRY”), ghalkemm mill-boghod. u mhux dejjem b’idejha miftuhin.
DIDGERIDOO
Nofroq il-folla go Victoria Market,
infittex l-arti 'ndigina ta’ dawk li gew qabilna,
qabel ma partu "hin-il-holm"
mal-inbid hamrani li jnissihom
min kienu…
min huma…
min saru…
B'gilda sewda, w'ghajnejn zoroq,
in-nattiv jitmieghek f'sakra tal-mewt
mixhut fuq il-bankina
mghajjar, mistmerr u mifni,
imwarrab…
imgarrab…
imkarrab…
waqt li Ciniz bil-beritta Amerikana,
jbiegh Didgeridoo lill-folla ghaddejja.
b'Ingliz imkisser joffri prezz specjali,
minghajr rimors u misthija
jiggebbed…
jitkedded…
u jhedded…
"prezz bhal dan ma ssibu mkien".
U x'hin jonfoh fl-arblu mqaddes,
is-simb’lu tar-razza mifnija…
l-istupru jkun shih…
F’CURLEWIS GARDENS - PERTH
Ix-xemx tixghel il-kuluri
tal-fjuri tal-palmi
fil-genna tal-art
fejn nimxi
f’Curlewis Gardens…
F’naha, it-tfal jilaghbu.
Fl-ohra, l-karozzi jleqqu
fir-raggi tax-xemx,
bhalma jleqq wicc l-indigenu
mixhut qalb il-fjuri
f’sakra ghamja,
u l-hgieg tat-tieqa
tal-lukanda fejn qeghdin,
fejn nghixu fil-lussu,
mibnija fuq art sagra
li darba kienet daru…
MIT-TIEQA TAL-ESPLANADE HOTEL – PERTH V.1
Inhares mit-tieqa mqabbza ’l barra
minn bejn il-weraq tas-sigar
li jilhqu l-hames sular
u jharsu lejn ix-xmara…
fejn l-arja artificjali
tiffriska l-iljieli shan sajfija…
fejn id-dwal ikkuluriti jixeghlu
l-gisem ileqq tal-indigenu…
bhal sepulkru fejn jimtedd,
fil-forma u fl-ispirtu
qalb il-fjuri tal-gnejna…
f’sakra ghamja
go Curlewis Gardens…
Manuel Casha
