STUDJU FUQ IX-XITAN
L-IDEA FALZA TAX-XITAN
ID-DEMONJU U X-XITAN: XI JFISSRU?
L-AKBAR GHADU TAL-BNIEDEM HUWA D-DNUB U MHUX XI HLEJQA SOPRANATURALI.
L-IDEA FALZA TAX-XITAN
ID-DEMONJU U X-XITAN: XI JFISSRU?
L-AKBAR GHADU TAL-BNIEDEM HUWA D-DNUB U MHUX XI HLEJQA SOPRANATURALI.
“Ghal din ir-raguni deher Bin Alla, biex jeqred l-opri tax-xitan” (1 Gwanni 3:8).
L-IMPORTANZA TAS-SUGGETT
Il-kwotazzjoni ta’ fuq mill-Bibbja tenfasizza l-htiega x’wiehed ghandu jifhem meta nsemmu d-Demonju u x-Xitan. Billi Kristu deher sabiex jeqred u jgib fix-xejn l-opri tad-Demonju jew tax-Xitan, hija haga cara li ma nkunux nistghu nifhmu l-pjan divin tas-salvazzjoni, jekk ma jirnexxilniex naslu biex nifhmu kompletament u niddefenixxu dawn it-termini.
Hija hasra kbira li l-ideat kurrrenti ma jaqblu xejn ma’ dak li tghallem il-Bibbja fuq dan is-suggett.
Ghandna nifhmu li meta bil-Malti nuzaw il-kelma “demonju” jew “xitan” inkunu qeghdin nirreferu ghall-istess haga ghalkemm forsi ma nafux li z-zewg kelmiet ghandhom origini differenti minn xulxin u m’ghandhomx l-istess tifsira kif ser naraw f’dan l-istudju.
Xi taghlim jghid li d-demonju jew ix-xitan huwa mostru sopruman, anglu li darba dineb u waqa’ u issa qieghed jiddomina fuq l-imhuh tal-umanità waqt li jhajjar lill-bniedem ghad-dnub. Din id-duttrina tohloq biza’ kbir tad-demonju u tipprovdi l-iskuza tad-dnub billi l-bnedmin iwahhlu fih ghal kulma jaghmlu hazin.
Dan it-taghlim, barra li m’huwiex ibbazat fuq l-Iskrittura, imur ukoll kontra l-imhabba u l-omnipotenza t’Alla. Kif qatt jista’ jkun li Alla ta’ mhabba jhalli lill-bniedem, dghajjef u mortali kif inhu, li jisfa ddominat minn anglu midneb li ghandu l-qawwa biex jeqirdu? U jekk Alla huwa omnipotenti, ghaliex ma jehlisx mid-demonju darba ghal dejjem jekk huwa tassew anglu li darba waqa’ mis-sema?
Ghalhekk dan it-taghlim huwa illogiku u bla sens. Min-naha l-ohra t-taghlim tal-Bibbja juri li d-demonju huwa figura aktar familjari milli nahsbu: jigifieri li d-demonju m’huwiex xi anglu li xi darba dineb u tkecca mill-genna, izda d-demonju hija kelma li hi uzata biex tfisser in-natura umana bl-aspetti kollha taghha. Il-Bibbja tghallimna li ahna stess responsabbli tad-dnubiet li naghmlu, izda tghallimna wkoll il-mod kif jista’ jinhafer id-dnub u kif tista’ tigi kkontrollata n-natura taghna. Dan hu essenzjali ghas-salvazzjoni ta’ kull wiehed u wahda minna.
KIF IL-BIBBJA TIDDEFENIXXI X-XITAN
Il-missjoni ta’ Kristu hija mfissra hekk:
“Mela billi l-ulied jigifieri dawk li Kristu gie biex isalva ghandhom l-istess laham u demm, hu stess ha sehem minn dan l-istess demm u laham, biex permezz tal-mewt jeqred lil dak li kellu l-hakma tal-mewt, jigifieri x-xitan; u jehles lil dawk li minhabba l-biza’ tal-mewt kienu suggetti ghall-jasar hajjithom kollha” (Lhud 2:14-15).
Din id-dikjarazzjoni tal-Iskrittura tghallem dawn il-hwejjeg:
1 Kristu gie biex jeqred lix-xitan jew lid-demonju.
2 Ix-xitan jew id-demonju hija dik il-haga li kellha l-qawwa li ggib il-mewt.
3 Kristu ha sehem min-natura umana u miet sabiex jeqred lid-demonju.
4 Ir-rizultat ta’ dak li ghamel kien li b’hekk hu heles lill-ohrajn mill-hakma tad-demonju u mill-mewt.
Jekk nistghu naghtu tifsira mill-Iskrittura ta’ x’inhi dik il-haga li Kristu gie biex jeqred u x’inhi dik il-haga li ghandha s-setgha li ggib il-mewt, allura naslu biex inkunu nafu x’nifhmu meta nuzaw il-kelma “demonju” jew “xitan”.
Skont il-Bibbja z-zewg hwejjeg jaslu ghal idea jew tifsira wahda: ID-DNUB!
Ara dawn il-versi li jixhdu dak li semmejna:
(A) KRISTU GIE BIEX JEQRED ID-DNUB:
“Deher darba fl-ahhar taz-zminijiet biex ihassar id-dnub bis-sagrificcju tieghu nnifsu” (Lhud 9:26).
“Kristu miet ghal dnubietna” (1 Korintin 15:3).
“hu stess rafa’ dnubietna f’gismu fuq il-ghuda” (1 Pietru 2:24).
“hu deher biex inehhi dnubietna” (1 Gwanni 3:5).
(B) KIEN ID-DNUB LI ORIGINARJAMENT GAB IL-MEWT:
“hlas id-dnub hi l-mewt” (Rumani 6:23).
“Bi bniedem wiehed [mhux permezz ta’ xi demonju sopranaturali] id-dnub dahal fid-dinja, u l-mewt bid-dnub” (Rumani 5:12).
“In-niggieza tal-mewt hu d-dnub” (1 Korintin 15:56).
Dawn il-kwotazzjonijiet jixhdu bic-car illi Kristu gie sabiex jeqred id-dnub u li kien id-dnub li gab il-mewt fostna. Ghalhekk ikollna nikkonkludu illi x-xitan huwa sinonimu tad-dnub.
L-idea falza illi d-demonju huwa anglu ribelluz li dineb u waqa’ tidher mill-fatt li Gesù Kristu, bniedem bhalna, ma sata’ qatt bil-mewt tieghu jeqred il-qawwa ta’ anglu sopruman. Mela ghandna nirrijalizzaw li l-kelma “demonju’ jew “xitan” ghandha x’taqsam mad-dnub u tirreprezenta n-natura tal-bniedem u mhux xi anglu li hadha kontra Alla u mbaghad Alla keccieh mill-genna. Nirrijalizzaw ukoll illi d-dnub jigi minn go fina stess u li d-demm ta’ Kristu Sidna ghandu l-qawwa li jehlisna mill-hakma tad-dnub u jsalvana. Id-demm ta’ Gesù hija l-ghodda li permezz taghha jinhafru dnubietna u fl-ahhar jinqered id-dnub bil-qawmien mill-mewt ghall-hajja eterna (1 Korintin 15:20-26).
X’INHUWA D-DNUB?
Primarjament, id-dnub huwa att ta’ dizubbidjenza (1 Gwanni 3:4). L-ewwel dnub li sar kien ikkastigat billi l-bniedem safa suggett ghall-mewt (Genesi 3:19), u b’hekk il-mewt saret parti min-natura umana.
Imma skont il-Bibbja d-dnub ghandu tifsira ohra sekondarja. Huwa miktub li l-bnedmin, “saru midinbin” (Rumani 5:19). Gesù huwa maghruf u msejjah bhala dak li, “Alla ghamlu biex ikun dnub ghalina” (2 Korintin 5:21), dak li, “miet darba ghad-dnub” (Rumani 6:10) u dak ukoll li wasal biex jigi lura, “u jidher ghat-tieni darba, mhux biex inehhi d-dnub, imma ghas-salvazzjoni ta’ dawk li jistennewh” (Lhud 9:28).
L-uzu sekondarju tal-kelma “dnub” timplika l-istat ta’ imperfezzjoni fizika li kienet ikkagunata mill-ksur attwali tal-ligi t’Alla (Rumani 5:12) wara li nhalaq il-bniedem. Il-bnedmin m’humiex hatja tal-ksur tal-ligijiet t’Alla jekk fil-fatt ma jiksrux dawk il-ligijiet jew kmandamenti tieghu. Il-bnedmin m’humiex maghdudin li huma hatjin ghax twieldu membri tal-umanità. Huma hatjin biss tad-dnubiet li jaghmlu huma stess. Madankollu l-bniedem, f’sens sekondarju, billi gej minn Adam, huwa maghdud bhala midneb u suggett ghall-mewt. Gesù m’ghamel l-ebda dnub allavolja twieled mir-razza ta’ Adam, u kellu l-istess xewqat u gibdiet tal-gisem li ghandu kull bniedem iehor. Il-gibdiet tal-gisem li kellu Gesù setghu, kieku halliehom, jeghlbuh u jwaqqghuh fid-dnub.
Ghalkemm kull bniedem li twieled wiret l-istat ta’ imperfezzjoni fizika (Rumani 5:17), dan ma jfissirx li l-bnedmin huma responsabbli ta’ dan. Dan hu wirt li hadna minn Adam. Kull bniedem isir responsabbli meta jsir jaf x’irid minnu Alla, u Alla jaghmel haqq minnu jekk dak li jkun jirrifjuta l-ghajnuna t’Alla biex jikkontrolla l-gibdiet hziena li wiret bhala parti mill-umanità.
Meta l-Appostlu Pawlu kiteb u ddikjara illi, “il-hlas tad-dnub hija l-mewt” (Rumani 6:23) u li d-demonju jew ix-xitan huwa, “dak li kellu l-hakma tal-mewt” (Lhud 2:14), huwa kien qed jirreferi ghan-natura umana u ghalhekk dghajfa li ghandu kulhadd. Din in-natura umana taghna l-bnedmin tissejjah “il-gisem tad-dnub” (Rumani 8:3) ghaliex jekk wiehed ihalliha tirkbu jaqa’ fid-dnub u fl-ahhar imut ghal dejjem.
Kif ghallem l-Appostlu Pawlu, hija minhabba li n-natura umana twassalna ghad-dnub li Gesù, “hu wkoll ha sehem minn dan l-istess demm u laham, biex permezz tal-mewt jeqred lil dak li kellu l-hakma tal-mewt, jigifieri, ix-xitan” (Lhud 2:14).
Gesù rnexxielu jaghmel dan billi kien ubbidjenti perfettament matul hajtu kollha sakemm miet, u t-tjubija tieghu li kienet bla tebgha, servietu bhala garanzija ta’ qawmien mill-imwiet u l-glorja ta’ dejjem (Filippin 2:8-9; Atti 2:24). Ghalhekk matul hajtu kollha sakemm miet fuq is-salib huwa dejjem hareg rebbieh fuq il-qawwa tax-xitan (in-natura umana, dghajfa ghall-ahhar), u b’hekk fetah it-triq ghar-rebha simili, permezz tal-mahfra tad-dnubiet, ghal dawk kollha li jersqu quddiem Alla f’isem Ibnu.
X’GHANDU X’JAQSAM ID-DNUB MAN-NATURA UMANA
Il-fatt illi d-dnub ghandu x’jaqsam hafna u huwa intimament konness man-natura umana jidher sewwa mill-Ittra lir-Rumani Kapitlu 7, fejn l-Appostlu Pawlu jiddiskuti dawn il-hwejjeg fit-tul. Ma hemm l-ebda hjiel jew referenza ghall-ezistenza ta’ xi xitan sopranaturali li xoghlu hu li jittanta l-bniedem ghad-dnub. Ghall-kuntrarju, l-Appostlu jikteb hekk:
“Issa mela mhux aktar jien li naghmel dan, imma d-dnub li jghammar fija”(vers 17);
“Imma jien nara ligi ohra fil-membri ta’ gismi...u tjassarni ghal-ligi tad-dnub li hi fil-membri ta’ gismi” (vers 23);
“Ghax jien naf li fija, (jigifieri, f’gismi), ma tghammar ebda haga tajba; ghax ir-rieda qieghda fija, izda kif naghmel dak li hu tajjeb ma nafx” (vers 18).
L-awtur ta’ dal-kliem dejjem sab ruhu wicc imb wicc ma’ taqbida mentali. Kien jixtieq jimxi skont ir-rieda t’Alla, izda din ix-xewqa gabitu f’konflitt mal-gibdiet ta’ gismu, u dawn il-gibdiet umana kienu hekk qawwija li kultant kien jaqa’ fid-dnub. Ghalhekk kiteb:
“Ghax it-tajjeb li rrid jien ma naghmilx; imma l-hazin li ma rridx, dak naghmel” (vers 19).
Huwa ta l-htija tad-dghufija ta’ gismu lin-natura umana tieghu u ddikjara:
“Ja miskin li jien! Min jehlisni mill-gisem ta’ dil-mewt?” (vers 24).
Il-kelma tal-Vangelu tatu t-twegiba li kien qed ifittex. Irringrazzja lil Alla li r-rebha kienet iggarantita permezz ta’ Gesù Kristu. F’isem Gesù setghu jinhafrulu dnubietu, jircievi s-sahha spiritwali biex johodha u johrog rebbieh fuq il-gibdiet tal-gisem (Filippin 4:13), u meta jerga’ jigi Gesù fid-dinja jkollu l-assigurazzjoni ta’ hajja eterna wara l-qawmien mill-mewt (1 Korintin 15:22-23, 53-54). Ghalhekk ma baqax jara lilu nnifsu bhala bniedem li jghix imjassar mid-dnub u mill-mewt. L-ispirtu ta’ Kristu li kellu fih (2 Korintin 13:5) ittrijonfa fuq “id-demonju” (jigifieri, il-ligi tad-dnub u l-gibdiet hziena li kellu f’gismu bhala parti min-natura umana (Rumani 7:23) u b’hekk il-fidi tieghu rebhet fuq il-biza’.
Dik l-esperjenza fil-hajja tal-Appostlu Pawlu nistghu naghmluha taghna wkoll.
KIF BEDA D-DNUB
Meta ssawwar il-holqien Alla hares lejn xoghlu, “U Alla ra kulma ghamel, u, ara, kien tajjeb wisq” (Genesi 1:31). Is-serp ukoll kien “tajjeb” skont gensu, ghaliex, sa dak iz-zmien, kien ghadu ma ttantax lil Eva ghad-dnub.
Imma jekk id-deskrizzjoni ta’ kull haga li nhalqet minn Alla kienet tapplika ghal kollox u kollox kien “tajjeb wisq”, fejn kien id-demonju jew ix-xitan? Ix-xitan kif jifhmuh hafna knejjes ma kienx jezisti! Anki n-natura umana f’dawk l-ewwel zminijiet qabel id-dnub kienet differenti minn kif saret tassew wara.
Fl-ewwel kapitli tal-Ktieb tal-Genesi ma nsibu l-ebda referenza ghad-demonju jew ghax-xitan u lanqas li d-demonju kellu x’jaqsam mal-mod kif dahal id-dnub fid-dinja.
L-ewwel partijiet tal-Bibbja, madankollu, juru illi l-bniedem ma baqax dak li kien originarjament, jigifieri, fi stat ta’ “tajjeb wisq”, u beda juri inklinazzjonijiet hziena.
X’kienet dik il-haga li gabet din il-bidla fil-bniedem? It-twegiba hija wahda: ID-DNUB. L-istorja semplici tal-Genesi tghid kif Alla pogga lil Adam u lil Eva fil-Gnien tal-Gheden, ghallimhom xi principji ta’ tjubija, tahom il-ligi biex jobduha, u offrielhom, jekk jobduh, it-tama ta’ hajja eterna bhala premju.
Izda Eva, imsahhra, migbuda u mhajra kif kienet mill-kliem qarrieq tas-serp, kisret il-ligi t’Alla u dinbet (Genesi 3:1-7); u wara hajret lil zewgha Adam biex jaghmel l-istess.
Din il-waqgha fid-dnub u dan l-att ta’ dizubbidjenza kienu kawza tad-demonju? Ghall-kuntrarju. Meta t-tlieta li kienu -- Adam, Eva u s-serp -- ingabu quddiem Alla biex iwiegbu ghall-hazen li kienu ghamlu, huma taw it-tort u wahhlu f’xulxin. Adam wahhal f’martu Eva; Eva tat it-tort lis-serp; imma s-serp ma sata’ jwahhal f’hadd (Genesi 3:12-14).
Skont kif wiegbet Eva, is-serp kien kagun li dahal id-dnub! Jekk dan ma kienx veru, ghaliex is-serp baqa’ sieket u ma ddefendix ruhu? Kellu halq u sata’ jitkellem; kien jilhaqlu aktar mill-annimali l-ohra (Genesi 3:1).
Is-serp sata’ jwahhal u jaghti t-tort lid-demonju jekk id-demonju kien tassew jezisti! Imma fil-fatt ma kellu lil hadd f’min iwahhal. Xi whud li jemmnu fid-demonju bhala hlejqa sopranaturali jsostnu illi d-demonju f’din l-okkazjoni kien prezenti taht il-forma tas-serp.
Naraw li dan it-taghlim huwa falz meta nsibu illi l-kastig kien direttament moghti lis-serp u mhux lil xi demonju, u ghalhekk dawn huma provi cari li s-serp ma kienx hlief annimal:
“U l-Mulej qal lis-serp: Talli ghamilt dan, inti mishut FOST IL-BHEJJEM KOLLHA, u fuq ID-DBEJJEB KOLLHA tar-raba’; fuq zaqqek timxi, u trab tiekol il-jiem kollha ta’ hajtek” (Genesi 3:14).
Bl-ebda mod ma nistghu nimmaginaw li dal-kliem japplika ghal xi anglu ribelluz li sar demonju u gie biex jittanta lill-ewwel geneturi taghna.
Malli Adam u Eva bdew jithajru b’dak li kien qed jghid is-serp, bdew ihossu fihom ukoll il-gibdiet u x-xewqat li kull bniedem minn dak iz-zmien lil hawn baqa’ jhoss f’gismu, gibdiet u xewqat li jwassluh ghad-dnub (Genesi 3:6). Billi din il-bidla fin-natura ta’ Adam u Eva kienet kawza tal-hazen li hajjarhom ghalih is-serp, is-serp innifsu sar is-simbolu li jirrapprezenta l-bniedem midneb, in-natura umana bin-nuqqasijiet kollha taghha, u d-dnub innifsu (Mattew 23:33). Mill-banda l-ohra nitghallmu illi l-mewt u s-sagrificcju ta’ Sidna Gesù ghandhom il-qawwa li jeqirdu l-hazen li gab is-serp ghall-umanità (Lhud 2:14). Huwa sinifikanti meta wiehed jinnota illi d-dehra ta’ Gesù fuq is-salib tista’ titqabbel mas-serp tal-bronz li tqieghed fuq qasba fid-dezert biex meta xi hadd kien jigdmu xi serp, dan kien ihares lejn is-serp u jfieq (Numri 21:9; Gwanni 3:14). Ghal dawk li jridu jimxu wara Gesù din hija taghlima importanti hafna, jigifieri, li hemm il-htiega li Alla jkun obdut billi l-gibdiet u x-xewqat hziena tal-gisem ikunu msallbin (Galatin 5:24).
Kristu fetah it-triq bhala ezempju ghall-ohrajn. Il-hajja tieghu minghajr dnub kienet ir-rebha kbira fuq il-gisem li minnu nnifsu huwa midneb (Gwanni 6:62), u bil-mewt tieghu fuq is-salib huwa sikket il-gibdiet hziena li kien ihoss huwa nnifsu bhal kull bniedem iehor (Rumani 8:3).
B’dak li rnexxielu jaghmel hu qatel lid-demonju.
ID-DNUB JIGI MINNA NFUSNA
Ghalkemm fil-bidu tal-istorja tal-bniedem il-hajra ghad-dnub giet kagun tat-tentazzjoni esterjuri, minn dak iz-zmien lil hawn l-akbar gibdiet ghad-dnub bdew jigu minn gewwa, jigifieri minna nfusna.
Il-hsibijiet naturali u l-inklinazzjonijiet tal-gisem ghad-dnub u l-hazen jehtieg li jkunu mrazzna jew iddixxiplinati jekk irridu noghgbu ’l Alla. Dawn ix-xewqat hziena jiffurmaw dak li l-Appostlu Pawlu jiddeskrivi bhala, “il-ligi tad-dnub li hi fil-membri ta’ gismi” (Rumani 7:23). F’post iehor ifisser dan billi jikteb hekk fuq ir-relazzjoni bejn Gesù u dawk li jixtiequ jkunu tieghu:
“Miet ghal kulhadd, biex dawk li jghixu MA JGHIXUX AKTAR GHALIHOM INFUSHOM imma ghal dak li miet ghalihom u raga’ qam” (2 Korintin 5:15).
Li “nghixu ghalina nfusna” jfisser li nghixu fid-dnub u skjavi tad-dnub, u ghalhekk, simbolikament, taht il-hakma tad-demonju jew tax-xitan. Kristu ghallem:
“hekk intom ukoll bla dehen? Ma tifhmux, li kull haga li minn barra tidhol fil-bniedem, ma tistax tniggsu...Dak li johrog mill-bniedem, dak inigges il-bniedem. GHAX MINN GEWWA, MILL-QALB TAL-BNEDMIN, johorgu l-hsibijiet hziena, l-adulterji, iz-zena, is-serq, ix-xehha, il-hzunija, il-qerq, il-hajja bla razan...DAWN IL-HWEJJEG HZIENA KOLLHA JIGU MINN GEWWA, u jniggsu l-bniedem” (Mark 7:18-23).
Jekk dawn in-nuqqasijiet kollha gejjin minn gewwa, u mhux minn barra, x’baqa’ ghad-demonju li jaghmel?! Ninnotaw ukoll li Kristu ghallem illi l-bnedmin jitniggsu minn hsibijiet u xewqat hziena li jigu minn gewwa, u mhux minn influwenzi esterjuri. Hija haga cara, mela, li Kristu ma kienx jemmen li jezisti xi xitan sopranaturali, izda, ghall-maqlub, narawh iwissi lis-semmiegha tieghu dwar il-gibdiet hziena li l-bniedem ghandu fih innifsu. Hekk ghallem ukoll Pawlu:
“Ghax il-gisem ghandu xewqat kontra l-Ispirtu, u l-Ispirtu kontra l-gisem; u dawn huma kontra xulxin...Issa l-ghemejjel tal-gisem huma dawn: l-adulterju, iz-zena, il-fahx, it-tbahrid...il-mibeghda, il-glied, il-gelosija...il-ghira, il-qtil, is-sokor...” (Galatin 5:17-21).
Dawn in-nuqqasijiet jikkonstitwixxu “l-ghemejjel tal-gisem” u m’humiex gejjin kawza tad-demonju. Wiehed jista’ jsejhilhom “l-opri tax-xitan” (1Gwanni 3:8) li Kristu gie biex jeqred:
“Imma kull bniedem hu mgarrab, meta jkun migbud u mhajjar mill-passjoni tieghu innifsu. Imbaghad meta tehbel il-passjoni, tiled id-dnub; u d-dnub, meta jikber sewwa, igib il-mewt” (Gakbu 1:14-15).
Jekk, kif rajna, dan huwa proprjament l-istat tal-bniedem u n-natura tieghu, ghaliex naghtu l-htija ta’ dnubietna lix-xitan li jittantana ghad-dnub? Jekk ahna tassew onesti maghna nfusna ma rridux hafna intelligenza jew gherf biex nindunaw li din hi tassew in-natura li ngorru maghna. Ghaliex naghmlu d-dnubiet? Biex inpaxxu lilna nfusna u nissodisfaw ix-xewqat hziena li jkollna gewwa fina. Minn dawn l-ghemejjel tal-gisem gejjin il-hafna problemi, hsarat u ghawg fid-dinja. Il-bnedmin jaslu biex iwettqu affarijiet hziena u ta’ deni ghax iridu tassew jaghmluhom minn jeddhom, u mhux ghax jigu influwenzati minn xi mostru ta’ demonju jew xitan.
Min-naha l-ohra, il-verità li tigi permezz ta’ Kristu ghandha l-ghan li tbiddel fil-hajja taghhom ta’ kuljum lil dawk kollha li jemmnu fih u tippreparahom mentalment u moralment ghat-trasformazzjoni fizika li ssehh fihom meta jigi lura Kristu fid-dinja, biex imbaghad dawk il-karatteristici jissoktaw jitjiebu f’natura glorjuza li ma tispicca qatt (Filippin 3:21). B’hekk tigi r-rebha fuq in-natura umana, imsejsa u mibnija kif inhi bhalissa fuq id-dnub u fuq il-mewt, u b’hekk ix-xitan jinqered. Pawlu ghallem hekk:
“Ghax jekk tghixu skont il-gisem, tmutu; imma jekk bl-Ispirtu tmewtu ghemil il-gisem, tghixu” (Rumani 8:13).
X’TIFSIRA GHANDHOM IL-KELMIET “DEMONJU” U “XITAN”
Il-kelma “DEMONJU” intuzat biex jinqallbu mill-Grieg zewg kelmiet totalment differenti minn xulxin, li huma, “DIABOLOS” u “DAIMONION”.
L-ewwel kelma “DIABOLOS” insibuha f’dawk il-versi li xi nies jikkwotaw biex jaghtu prova tat-twemmin taghhom fl-ezistenza tad-demonju sopranaturali. Bhala kelma din tfisser “avversarju”, “ghadu”, “giddieb”, “maqdari”, u “xi hadd li jaghti xi malafama, jixli jew jixhed hazin”. Ghalkemm il-kelma originali bil-Grieg “DIABOLOS” generalment inqalbet bhala “devil” bl-Ingliz u “demonju” jew “xitan” bil-Malti, inqalbet ukoll bil-kelmiet “dawk li jqasqsu” (1 Timotju 3:11), u “kalunjaturi”, jigifieri nies li jaghtu l-malafama (2 Timotju 3:3; Titus 2:3). Fid-traduzzjonijiet tal-Bibbja bil-Malti l-kelma “DIABOLOS” inqalbet u saret “xitan” li m’ghandha x’taqsam xejn mal-original, imma hi l-verzjoni Maltija tal-kelma bil-Lhudi “satan”.
Kif sejrin naraw aktar car ’il quddiem, fl-ebda post ma nsibu din il-kelma uzata b’referenza ghal xi anglu li dineb u tkecca mill-genna.
It-tieni kelma fl-original “DAIMONION” hija wkoll maqluba ghall-Ingliz “devil”, u ghall-Malti “demonju” jew “xitan”, imma proprjament il-kelma tradotta m’ghandha x’taqsam xejn mat-tifsira li hemm fl-original. “Demonju” jew “demon” bl-Ingliz hija kelma totalment differenti minn “DIABOLOS” u hija uzata ghal xi persuna marida, kif sejrin naraw.
Min-naha l-ohra, “xitan” bil-Malti, u “satan” bl-Ingliz, hija kelma gejja mil-Lhudi u nqalbet biex taghti s-sens ta’ “avversarju” jew “ghadu”. Il-kelma originali sikwit insibuha maqluba kif ghandha tkun fil-Bibbja, izda minhabba l-pregudizzju tat-tradutturi tal-Bibbja li l-bicca l-kbira kienu u ghadhom jemmnu fl-idea tax-xitan, il-kelma nqalbet bil-kelma “xitan” u mhux “avversarju” kif suppost ghandha tkun skont l-original.
Ezempju ta’ dan insibuh fis-Salm 109:6 fejn naqraw, “Qeghedlu ragel hazin fuqu; u halli lil Satana joqghod fuq leminu”. Il-pregudizzju tat-tradutturi malajr tidher fil-miftuh billi Satana ngabet bhala nom proprju bl-ittra S kbira. Imma jekk naqraw is-Salm kollu nsibu li l-istess kelma fl-original inqalbet bil-kelmiet “ghedewwa” jew “avversarji” (versi 4, 20, 29). F’xi traduzzjonijiet tal-Bibbja bil-Malti ta’ dan is-Salm m’hemm l-ebda referenza ghal Satana jew “ix-xitan”, imma minflok intuzat il-kelma konnessa ma’ bniedem li jixli jew jaghti xhieda hazina fuq haddiehor. Din, mela, hija t-tifsira korretta tal-kelma “satana” fl-original.
L-uzu tal-kelma “xitan” fil-Bibbja juri li din il-kelma tista’ taghti l-idea ta’ avversarji li huma tajbin jew hziena. Imma dawk li ttraducew il-Bibbja dejjem zammew l-uzu ta’ dil-kelma ghal avversarji jew ghedewwa hziena biss.
Per ezempju, dil-kelma fl-original “satan” tidher fil-Ktieb tan-Numri 22:22, 32 b’referenza ghall-anglu li ntbaghat biex icanfar lill-profeta Balgham. Hawnhekk l-original inqaleb bil-kelma “avversarju” kif inhu xieraq u kif ghandu jkun. L-istess gara fil-Ktieb 1 Samwel 29:4 u fil-Ktieb 2 Samwel 19:22 fejn il-kelma originali “satan” inqalbet bil-kelmiet “ghadu” u “ghedewwa” rispettivament.
Il-punt importanti huwa dan: il-kelma originali bil-Lhudi ghandha dejjem tinqaleb u taghti l-idea ta’ “ghadu / ghedewwa”, u “avversarju / avversarji”, tidher fejn tidher. Fl-ebda cirkostanza ma ghandha tintuza biex taghti l-idea ta’ xi anglu li dineb.
META ALLA NNIFSU KIEN IMSEJJAH JEW MAGHDUD BHALA “XITAN”
Fit-Testment il-Qadim insibu msemmi avveniment fejn Alla nnifsu jidher fil-parti ta’ xitan jew avversarju fis-sens kif tkellimna fuqu aktar ’il quddiem. L-istess okkazjoni tissemma darbtejn: 2 Samwel 24:1 u 1 Kronaki 21:1.
L-ewwel kwotazzjoni tghid hekk:
“U ghadab il-Mulej raga’ xeghel ghal Izrael, u qajjem lil David ghalihom, u qal: Mur, ghodd lil Izrael u lil Guda” (2 Samwel 24:1).
Madankollu, l-istess grajja nsibuha bi kliem differenti:
“U Satana [jew ix-xitan] qam ghal Izrael, u ghewa lil David biex jghodd lil Izrael” (1 Kronaki 21:1).
Kif qed naraw, l-ewwel kwotazzjoni turi li din l-azzjoni kienet gejja min Alla; fit-tieni kwotazzjoni kien ix-xitan li gieghel lil David biex jghodd lin-nies li kellu taht idejh.
Liema hi l-interpretazzjoni tajba? Dawk li jemmnu illi l-kelma “xitan” jew “satana” tirreferi ghal xi anglu li tkecca mis-smewwiet u issa qieghed jittanta lill-bniedem ghad-dnub ghandhom problema biex ifissru din il-kontradizzjoni, jonkella jkollhom jemmnu illi Alla ghamel dak li ghamel bis-sahha u l-permezz tax-xitan, l-akbar ghadu tieghu.
L-ebda spjegazzjoni minn dawn ma hija tajba jew sodisfacenti. Hemm bzonn nifhmu, kif ghedna qabel, li l-kelma “satana’ jew “xitan” tfisser “avversarju” jew “ghadu”, u hemm bzonn naccettaw ukoll il-fatt illi Alla f’din l-okkazjoni hadha kontra Izrael, u b’hekk kien maghdud bhala l-avversarju taghhom. Jekk inharsu lejn dawn iz-zewg kwotazzjonijiet b’dan it-taghrif quddiemna ma jkollna l-ebda diffikultà fl-interpretazzjoni korretta.
Bhala “avversarju” kontra Izrael, il-Mulej Alla, billi kellu kontroll ta’ kulma kien qed jigri, halla li jigru l-affarijiet b’tali mod li gieghel lil David li jibda jibza’ u jithasseb mhux ftit dwar l-ghedewwa li kellu tar-renju tieghu. David spicca biex beda jghodd kemm kellu nies taht idejh li setghu jiggieldu biex jiddefendu s-saltna tieghu, u b’hekk David wera li aktar kien qed jafda fihom milli f’Alla. Alla ma riedx dan u ghalhekk hadha kontra David u b’hekk Alla nnifsu safa l-avversarju jew “ix-xitan” ta’ David. David waqa’ fid-dnub.
Kif turi din il-grajja, il-kelma “satana” jew “xitan” tfisser “avversarju” jew “ghadu”, u ghalhekk kull referenza fejn tidher din il-kelma tiddeciedi jekk l-avversarju jkunx wiehed tajjeb jew hazin, u jekk dan l-avversarju hux xi bniedem, xi qawwa jew forza, xi gvern jew saltna, xi gibdiet hziena tal-gisem, jew xi esperjenza avversarja. Dawn il-hwejjeg kollha huma rapprezentati fil-Bibbja bhala “satana” jew “ix-xitan”, u fl-ebda parti tal-Iskrittura ma nsibu dan it-terminu jalludi ghax-xitan kif jemmnu hafna knejjes, jigifieri ghal xi angli ribelluzi li tkeccew mill-genna.
Fi ftit kliem id-differenza bejn il-kelmiet “demonju” u “satana” narawha meta nirrejalizzaw illi “demonju” hija uzata dejjem f’sens ta’ avversarju hazin, waqt li “satana” tfisser semplicement avversarju, tajjeb jew hazin, skont il-kuntest fejn jidhru fl-Iskrittura.
IL-MANIFESTAZZJONIJIET TAD-DEMONJU U TAX-XITAN
Ghalkemm il-kelma “demonju” jew “xitan” hija bazikament marbuta u ghandha x’taqsam man-natura umana, jew mal-gibdiet u x-xewqat hziena tal-gisem, madankollu tidher b’forom differenti u varji. Per ezempju, meta xi gvern ihalli jsiru affarijiet kontra l-ligi t’Alla u b’hekk jinghad li huwa ghadu t’Alla, dan il-gvern isir manifestazzjoni politika tal-gisem midneb. Fuq dan is-suggett Pietru kiteb hekk:
“Kunu meqjusin; ishru; ghax il-ghadu taghkom, ix-xitan, bhal-ljun jghajjat, idur, ifittex lil min jibla” (1 Pietru 5:8).
F’dan il-vers il-kelma bil-Malti “xitan” hija “diabolos” bil-Grieg, u tfisser “wiehed li jaghti xi malafama, jixli jew jixhed hazin”. Il-kelma bil-Malti li nqalbet u saret “ghadu” gejja mill-Grieg “antidikos” u tfisser proprjament “ghadu fil-ligi”. L-avversarju, l-ghadu jew ix-xitan li dwaru Pietru kien qed iwissi lill-Insara kienu l-awtoritajiet civili ta’ dik il-habta li kienu digà bdew jippersegwitaw lis-segwaci ta’ Gesù. Pietru ma kienx qed jirreferi ghax-xitan kif jifhmu bih il-knejjes. Dawk l-awtoritajiet, il-persekuturi tal-knisja, kienu qishom iljuni feroci minhabba l-krudiltà u l-imgiba hazina taghhom kontra l-Insara ta’ dak iz-zmien. Pawlu wkoll kellu l-ghedewwa tieghu u ghall-istess raguni jhallilna miktub: “Madankollu l-Mulej waqaf mieghi, u tani l-qawwa biex ix-xandir ikun maghruf bija kollu kemm hu, u jisimghu l-Gentili kollha; u kont mehlus minn halq l-iljun” (2 Timotju 4:17). Fi kliem iehor, Pawlu kien mhedded mill-awtoritajiet, l-iljuni feroci, li jaqbduh u jixhtuh il-habs jekk jibqa’ jipprietka, imma Alla ma ppermettiex li jsir dan.
Kristu wkoll rrefera ghall-awtoritajiet civili bhala “xitan”. Lis-segwaci tieghu qallhom: “La tibza’ xejn minn dawk il-hwejjeg li ghandek tbati; ara, ix-xitan sa jitfa’ x’uhud minnkom il-habs, biex tkunu mgarrbin...kun fidil sal-mewt, u naghtik il-kuruna tal-hajja” (Rivelazzjoni 2:10).
Certament illi dan id-demonju jew ix-xitan kienu l-awtoritajiet civili li opponew u ppruvaw kemm setghu biex ma jhallux jixxandar u jinxtered it-taghlim ta’ Kristu u tal-Appostli.
Dwar l-istess avversarji u ghedewwa ta’ Kristu, Pawlu kiteb hekk:
“Ghax ahna ma niggildux kontra l-laham u d-demm, imma kontra l-principati, kontra s-setghat, kontra l-hakkiema tad-dlam u tad-dinja, kontra l-ispirti hziena, li huma fi mkejjen fil-gholi”
(Efesin 6:12).
Dan il-vers sikwit jikkwotawh dawk li jemmnu li x-xitan kien darba anglu, izda bi ftit hsieb u attenzjoni wiehed ghandu jinduna illi l-ehrex ghedewwa jew avversarji li kellhom l-Insara f’dawk iz-zminijiet kienu l-awtoritajiet Lhudija u pagani. Dawn kienu jippersegwitaw bl-akbar qilla u hruxija lill-Insara, tant li Pawlu wissa lil hbiebu l-Insara: “biex tkunu tifilhu zzommu kontra t-tnassis tax-xitan” (Esesin 6:11). Meta kiteb dan, Pawlu kellu f’mohhu safejn jaslu u x’passi jiehdu xi nies bla skrupli fl-awtoritajiet biex jixlu lill-Insara, jigdbu fuqhom u sahansitra jakkuzawhom b’affarijiet li qatt ma kienu hatjin taghhom: “Ghax ghandu mnejn Satana jinqeda bina; ahna nafu l-hsibijiet tieghu” (2 Korintin 2:11). Pawlu stess kien darba midhla ta’ dawn il-hwejjeg, qabel il-konverzjoni tieghu, ghax kien f’posizzjoni gholja u kien akkuza lill-Insara u ghalhekk kellu mitt ragun li jikteb fuq dawn l-affarijiet: “Imma Sawl kien iharbat il-knisja, billi kien jidhol f’kull dar, u jkarkar irgiel u nisa, u jitfaghhom fil-habs” (Atti 8:3). Dak kien zmien iehor. Bil-konverzjoni tieghu ghal Kristu tbiddel kollox.
Id-dinja pagana ta’ dak iz-zmien sikwit kienet takkuza, tixli u twahhal fis-segwaci ta’ Kristu, u ghal din ir-raguni hija maghduda fl-Iskrittura bhala x-xitan jew l-ghadu taghhom. L-oppozizzjoni harxa u bla bazi ta’ xejn li s-segwaci ta’ Kristu sofrew mill-awtoritajiet pagani, setghet gaghlithom iqumu kontra l-awtoritajiet, imma kieku ghamlu dan kien ikun ta’ dizunur ghall-isem ta’ Kristu l-Mexxej u l-Imghallem taghhom. L-Appostli gharfu din il-problema li l-Insara kienu qeghdin ihabbtu wicchom maghha, u ghalhekk ghallmuhom u wissewhom biex ma jaghmlu xejn minn dan allavolja l-ambjent li kienu qeghdin jghixu fih kien totalment kontra taghhom. Tawhom inkoraggiment biex jghixu sewwa u bil-ghaqal ma’ dawk li kienu ghedewwa taghhom, u joqoghdu attenti lil min jaghzlu biex imexxu l-attivitajiet tal-knisja taghhom. Gibdu l-attenzjoni lejn il-periklu li jista’ jinqala’ meta jaghzlu xi mexxejja tal-knejjes taghhom li jkunu ghadhom zghar, bla maturità u novizzi fix-xoghol ekklesjastiku taghhom: “M’ghandux ikun imghammed gdid li ma jintefahx bil-kburija, u jaqa’ fil-kundanna tax-xitan. Barra minn hekk jehtieg ukoll li jkollu xhieda tajba minghand dawk ta’ barra; li ma jaqghux fil-ghajb u fix-xibka tax-xitan” (1 Timotju 3:6-7).
F’dan il-kaz, skont ix-xitan tat-teologija, kif jista’ x-xitan jikkundanna jew jinkorla ma’ dak li jkun kburi? Ix-xitan, bhala simbolu tal-hzunija, hekk suppost ikun irid. Jekk ix-xitan tat-teologija jpinguh bhala mostru tal-hazen u tad-dnub, dak li jkun irid, jigifieri li jara n-nies hziena jissoktaw fil-hazen taghhom u jehzienu aktar, u mhux, skont dawn iz-zewg versi ta’ fuq, li jikkundannahom u jsib xi difetti fihom. In-nies li ma kinux Insara kienu jippruvaw isibu xi jqasqsu fuq l-Insara u l-mexxejja taghhom. Dawk ta’ barra l-knisja kienu, mela, ix-xitan jew l-ghedewwa tal-Insara. Ghalhekk Pawlu kien dejjem iwissi lill-Insara biex jimxu bil-ghaqal ma’ kulhadd.
Ix-xitan li dwaru l-Apppostli wissew lill-Insara kienet is-sistema pagana, socjali u politika, li kollha kemm hi kienet mibnija fuq il-qawwiet u l-gibdiet hziena tal-gisem.
It-terminu “xitan” gie applikat ukoll ghal xi individwi. Kristu sejjah lil Guda Iskarjota xitan (Gwanni 6:70), u lil Pietru ddeskrivieh bhala “xitan” meta qallu, “Lura minni, Satana: Int tfixkil ghalija; ghax ma tahsibx il-hwejjeg t’Alla, izda l-hwejjeg tal-bniedem” (Mattew 16:23; Mark 8:33). Dikjarazzjoni bhal din, jigifieri li joghgbuk aktar il-hwejjeg tal-bniedem ( ix-xewqat hziena tal-gisem), hu l-istess bhal meta tinghad li inti “xitan”.
Meta l-gibdiet hziena tal-gisem jiddominaw fuq xi hadd u dik il-persuna twarrab mal-genb il-hwejjeg li ghandhom x’jaqsmu ma’ Alla, tkun qieghda tmur kontra dak kollu li jirrapprezenta lil Kristu u t-taghlim tieghu. Dak il-bniedem li jaghmel hekk ikun bhal Guda: jigifieri “xitan”, avversarju jew ghadu tat-toroq tal-haqq u l-verità. Bir-ragun kollu, mela, jista’ jissejjah “bin ix-xitan” (Atti 13:10) jew prodott tal-gisem midneb. Il-mexxejja Lhud fi zmien Kristu kienu tabilhaqq ezempju ta’ dan. Huma kienu jsostnu u jemmnu bis-shih li kienu tassew ulied Abraham u li kienu veru jaghtu gieh lil Alla u jqimuh, izda Kristu ddikjara: “Intom ulied missierkom ix-xitan, u x-xewqat ta’ missierkom tridu taghmlu” (Gwanni 8:44). Kienu bnedmin moghtija ghall-gibdiet tal-gisem u billi kienu iddominati mill-pjaciri tad-dinja, setghu jissejhu ulied ix-xitan.
Meta Gwanni kiteb li, “Min jaghmel id-dnub gej mix-xitan; ghax ix-xitan dineb sa mill-bidu. Ghal din ir-raguni deher Bin Alla, biex jeqred l-opri tax-xitan” (1 Gwanni 3:8), kien qed jghallem l-istess verità. Kienu l-gibdiet hziena tal-gisem li waqqghu lill-bniedem fid-dnub mill-bidu. Kristu gie biex “jeqred l-opri tax-xitan”. Jigifieri Kristu deher biex jeqred id-dnub; u dan ghamlu billi fetah it-triq li twassal ghall-mahfra u ghas-salvazzjoni taghna. Il-kummenti tal-kittieb Gwanni ghandhom jitqieghdu hdejn dawk ta’ Sidna Gesù li qal, “minn gewwa, mill-qalb tal-bniedem johorgu l-hsibijiet hziena” (Mark 7:21). Is-sagrificcju ta’ Kristu ghandu l-iskop biex juri car illi l-gisem bil-gibdiet hziena tieghu jehtieg ikun simbolikament imsallab biex il-bniedem iservi lil Alla u Alla jaccettah. Ghalhekk Pawlu kiteb hekk:
“Dawk li huma ta’ Kristu sallbu ’l gisem bil-gibdiet u x-xewqat hziena tieghu” (Galatin 5:24).
Xi whud jippruvaw ma’ jservux il-gibdiet hziena sabiex b’hekk jobdu lil Kristu. Meta jaghmlu hekk, ix-xitan jintrebah, ghaliex ix-xitan huma dawk ix-xewqat hziena tal-gisem li jissieltu kontra dawk l-affarijiet li jixtieq Alla (Rumani 8:7-8; 1 Gwanni 2:15-16).
Id-dinja ta’ barra hija identifikata bhala “satana’. Fl-1Timotju 1:20, Pawlu kiteb dwar zewg eretici ta’ zmienu: “Fosthom hemm Himenes Alessandru, li jien irhejthom f’idejn Satana, biex jitghallmu ma jidghux”. Kif jista’ jkun li x-xitan, kif jifhmu li hu hafna knejjes, joqghod jghallem lin-nies biex ma jidghux? Kif jista’ Pawlu jerhi lil nies bhal dawn f’idejn Satana? Ma jistax ikun; anzi ghall-kuntrarju. F’dan il-kaz Pawlu kien qieghed jirreferi ghall-bzonn li jkun hemm id-dixxiplina ghax inkella wiehed jista’ jkun imkecci mill-knisja. Pawlu ried jaghtihom taghlima bhala twissija li m’ghandhomx jidghu. Iz-zewg eretici li semma Pawlu kienu jitqiesu bhala xjaten fis-sens li kienu qed jaghmlu hwejjeg kontra l-ispirtu ta’ Kristu.
L-ghanijiet li Pawlu kellu f’mohhu meta wissiehom bl-iskomunika kienu sabiex jikkoregi lil xi membri tal-komunità Nisranija u ma jhallihomx jitbieghdu mill-verità, u sabiex ihares lill-ohrajn mit-taghlim falz li l-eretici bdew jghallmu. B’hekk Pawlu kellu t-tama li jgaghalhom jezaminaw l-ideat hziena taghhom u b’hekk jergghu jhaddnu l-verità kollha u jergghu jinghaqdu mal-membri l-ohra tal-knisja (1 Korintin 5::1-5, 13; 2 Korintin 5:5-7; 2 Korintin 7:8-12).
Kristu ddikjara wkoll lil dawk li emmnu gewwa Pergamos:
“Jien naf l-ghemil tieghek, u fejn tghammar int hemm it-tron ta’ Satana...Antipas kien il-martri fidil tieghi, li kien maqtul fostkom, fejn jghammar Satana” (Rivelazzjoni 2:13).
It-tron ta’ Satana! Fejn jghammar Satana! Gewwa l-belt ta’ Pergamos! Hekk ghallem u qal Kristu! Dak kif kien possibli? Ezamina l-kuntest. Innota kemm kienu qawwija l-forzi tal-hazen f’dik il-belt (Rivelazzjoni 2:14-16). Kien hemm f’dik il-belt il-kwartier generali ta’ dawk li bl-ideat foloz taghhom kienu l-avversarji jew l-ghedewwa tal-verità. Belt ohra, Smirna, kienet maghrufa bhala “is-sinagoga ta’ Satana” (Rivelazzjoni 2:9). Din l-espressjoni taghti stampa ta’ grupp ta’ nies li kienu ghedewwa tal-verità; izda jekk huwa mifhum li Satana huwa xi mostru terribli u sopranaturali, b’dawn it-termini li jalludu ghal Satana jkollna nammettu illi Satana kien joqghod go Pergamos (Rivelazzjoni 2:13), li kien imexxi laqghat religjuzi go Smirna, u li kellu taht idejh il-habs ta’ dak il-post (Rivelazzjoni 2:8-13). Ideat foloz li ma jaghmlu l-ebda sens! Il-punt l-aktar importanti ta’ dan kollu hu li fejn jissemma Satana jew ix-xitan ghandna nifhmu li r-referenzi kollha jalludu ghall-ghedewwa personali, ekklesjastici u civili li l-Insara kellhom ihabbtu wicchom maghhom f’dawk iz-zminijiet ta’ persekuzzjoni.
SATANA FIL-KTIEB TA’ GOB
Sikwit nisimghu lil min jghid illi Satana fil-Ktieb ta’ Gob jidher bic-car li kien tassew xi hlejqa sopranaturali. Insibuh li kien gej minn dawra mad-dinja u mixja ’l hawn u ’l hemm (Gob 2:7), u li gie jipprezenta ruhu ma’ wlied Alla quddiem Alla (Gob 2:6).
Kultant wiehed jistaqsi: “Kif jista’ jkun li Satana pprezenta ruhu quddiem Alla jekk ma kienx jinsab fil-genna fejn jghammar Alla?” Jonkella hemm min jistaqsi: “ Ulied Alla m’humiex l-angli?”
Inwiegbu billi nenfasizzaw illi l-Ktieb ta’ Gob juri bic-car li Satana, kien min kien, ma kellu l-ebda setgha li jgib xi deni fuq Gob; it-tbatijiet li gew fuq Gob kienu mibghutin minn Alla. Alla ddikjara u qal lil Satana: “Inti xewwixtni ghalih biex neqerdu ghal xejn” (Gob 2:3). Gob innifsu rrejalizza: “Id il-Mulej habtitni” (Gob 19:21). L-istorja tghid bic-car illi “Imbaghad thassruh u farrguh ghall-hsara kollha li gieb fuqu l-Mulej” (Gob 42:11).
Infatti, m’hemm xejn sopruman dwar Satana kif jidher fil-Ktieb ta’ Gob.
Din il-konkluzjoni tissahhah meta nsibu illi l-espressjoni “ulied Alla” m’ghandhiex x’taqsam mal-angli immortali t’Alla, izda hi uzata sikwit biex tirreferi ghal nies mortali li jemmnu:
“Izda lil dawk kollha li laqghuh, tahom is-setgha li jsiru wlied Alla; lil dawk li jemmnu f’ismu” (Gwanni 1:12).
“Mahbubin, issa ahna wlied Alla, u ghadu ma deherx x’sa nkunu; imma nafu li meta jidher, ahna nkunu bhalu; ghax narawh kif inhu” (1 Gwanni 3:2).
Dawn ir-referenzi (u nistghu nsemmu ohrajn) juru car illi t-terminu “ulied Alla” jintuza ghal nies umana li jemmnu.
Ma’ dan inzidu l-fatt li meta bniedem jipprezenta ruhu quddiem Alla jfisser li qed iqim jew jadura lill-Mulej. Ghandna ezempju ta’ dan fil-Ktieb ta’ Dewteronomju 19:17 fejn dawk li jaghmlu hekk u “joqoghdu quddiem il-Mulej”, ikunu qed jipprezentaw ruhhom quddiem l-imhallfin u l-qassisin ta’ Izrael li jkunu qeghdin hemm f’isem il-Mulej.
Issa, meta dawn il-fatti jingabru flimkien u jkunu kkonsidrati fid-dawl illi t-terminu “Satana” jfisser “avversarju” kif rajna qabel, l-ewwel kapitlu tal-Ktieb ta’ Gob jaghtina stampa ta’ avversarju mhux maghruf li jinghaqad ma’ ohrajn li kienu gew biex jaghtu qima lill-Mulej, u li dan l-avversarju jakkuza lil Gob ghall-ipokresija. Dan is-Satana jew avversarju ta’ Gob jidher li kien bniedem li kien jivvjagga hafna (Gob 1:7) u kellu personalità inferjuri. Kien bniedem egoista, bniedem ghajjur li kien jaf sewwa lit-twajjeb Gob, u li kien dejjem lest biex jaghti l-malafama lill-isem ta’ Gob.
Il-dramm tal-hajja ta’ Gob ta’ sikwit irrepeta ruhu minn dak iz-zmien lil hawn. Anki fost il-hbieb Appostli ta’ Sidna Gesù, li kienu msejha “ulied Alla” (1 Gwanni 3:2), kien hemm ukoll xi hadd li kien Satana, xitan jew avversarju, jigifieri Guda Iskarjota. L-Imghallem sejjahlu l-avversarju tieghu ghax kien sejjer jittradih, “Mhux jien ghaziltkom it-tnax, u wiehed minnkom hu xitan. Kien qieghed jghid ghal Guda Iskarjota, bin Xmun; ghax hu kien li sa jittradih, billi kien wiehed mit-tnax” (Gwanni 6:70-71).
Ezaminajna tajjeb kull argument li suppost jaghti prova li jezisti x-xitan bil-qawwiet sopranaturali kollha tieghu, u ma sibna l-ebda bazi ghal dan it-twemmin falz. Passaggi mill-Bibbja bhal Ezekjel 28:13-15, Isaija 14:12-15, u Rivelazzjoni 12:7-9, huma ta’ sikwit ikkwotati biex juru li hemm dan l-ispeci ta’ spirtu hazin imsejjah xitan, imma meta l-fatti jigu studjati sewwa, din it-teorija tinstab li hi bla sens, vojta u falza. Kif naraw, mela, fil-profezija tieghu Ezekjel qed jitkellem, mhux fuq xi xitan imma fuq bniedem li kien kburi u kellu jigi fix-xejn, “ghanja ta’ tinwih ghas-sultan ta’ Tir” (Ezekjel 28:12). Fil-profezija tieghu, Isaija, meta jsemmi lil Lucifru (vers 12) qed jitkellem, mhux fuq xi xitan, imma fuq sultan iehor, “ghanja fuq is-sultan ta’ Babel” (Isaija 14:4). F’Rivelazzjoni 12 jissemma wkoll ix-xitan u Satana u kif ser naraw din il-profezija hija wahda dwar Ruma.
Huwa veru li f’Rivelazzjoni 12 tissemma “gwerra fis-sema” (vers 7), imma l-istess kapitlu jsemmi it-twelid ta’ tarbija tifel “fis-sema” (versi 1-2), ghalhekk il-lingwagg hu ovvjament simboliku. Id-demonju jew Satana jiehu l-isem ta’ “dragun” (vers 9), “li kellu sebat irjus u ghaxar qrun” (vers 3), u li b’denbu gibed mieghu terz mill-kwiekeb tas-sema u tefaghhom fuq id-dinja (vers 4)!
Illi dan hu kliem simboliku ghall-ahhar dwar is-sistema politika ta’ Ruma jidher bla dubju ta’ xejn mill-ispjega li hemm f’Rivelazzjoni 17:7-10, fejn din is-sistema hija identifikata bhala “dik il-belt il-kbira li ssaltan fuq is-slaten tal-art” (Rivelazzjoni 17:18). Il-belt li kienet issaltan fuq id-dinja kollha ta’ dak iz-zmien meta nkiteb il-Ktieb tar-Rivelazzjoni kienet Ruma, il-belt ta’ “seba' muntanji” (Rivelazzjoni 17:9).
Ghalhekk, ix-xitan jew Satana li naqraw fuqu f’Rivelazzjoni 12 huwa identifikat mas-sistema politiko-religjuza ta’ Ruma.
U XI NSIBU FUQ “ID-DEMONJI”?
Aktar ’il quddiem urejna li hemm zewg kelmiet bil-Grieg li gew tradotti “devil” bl-Ingliz u “demonju” jew “xitan” bil-Malti. Dawn il-kelmiet fl-original huma DIABOLOS u DAIMONION. DAIMONION skont Parkhurst fil-Lessiku Grieg tieghu tfisser: “Forma ta’ alla ta’ livell baxx, l-ispirtu ta’ nies li mietu u li kellhom is-setgha li jidhlu go xi bniedem u jmarrduh.”
Din il-kelma bdiet tintuza bhala effett tas-superstizzjoni, tip ta’ superstizzjoni li ghadha f’xi mhuh injoranti tan-nies tal-lum. Xi nies li ghadhom lura ghadhom jemmnu illi xi mard tal-bniedem huwa rizultat tal-pussess malinn fuqhom ta’ dawn l-ispirti tan-nies li mietu qabel.
F’xi pajjizi tal-Lvant, xi nies ghadhom jemmnu b’din l-idea, u t-tobba meta jkunu jridu juzaw metodi godda tax-xjenza tal-medicina moderna, sikwit isibuha difficli biex jithallew juzawhom fuq il-pazjenti taghhom, ghax qabel ma t-tobba jithallew juzaw il-medicini taghhom, il-pazjenti jkunu jridu li x-xjaten jew l-ispirti hziena jitkeccew jew jinqerdu minn go fihom. Lanqas ma hi haga rari li t-tobba moderni stess f’dawn il-postijiet fil-Lvant jemmnu huma stess serjament li l-fejqan tal-pazjenti taghhom huwa tassew il-hrug tax-xitan minn dak li jkun marid. In-nies ta’ dawk l-imkejjen hekk biss jistghu jifmhu l-fejqan taghhom. Ezempju ta’ dan huma xi gruppi ta’ nies go Burma li ghadhom jemmnu b’dawn l-ispirti immaginarji li jidhlu go fihom u jaghtuhom xi marda jew xi deni fiziku jew mentali iehor.
Hippocrates tal-Grecja tal-qedem maghruf ghall-fizika kiteb sagg fuq l-epilepsija jew il-mard tal-qamar, il-marda li hu sejjah “il-marda sagra” ghaliex il-poplu kien jemmen lill-qassisin ta’ dak iz-zmien li dawk li kienu epileptici kienu possessati. B’hekk il-qassisin, is-shahar u l-imposturi kienu jaqilghu hafna flejjes waqt li kienu taparsi jippruvaw ifejqu dil-marda bis-sahha tas-sharijiet u t-talb. Hippocrates kiteb dan is-sagg sabiex jikxef il-hmerijiet u s-superstizzjonijiet ta’ dawn il-fehmiet u sabiex jipprova jurihom li din il-marda ma kinetx aktar jew anqas sagra minn mardiet ohrajn.
Il-Bibbja, ghalhekk, tuza din l-espressjoni “tkecci x-xjaten” ghaliex dik kienet fil-vernakular, jigifieri fuq fomm in-nies, l-idea tal-poplu kif wiehed sata’ jehles mill-mard. Li tkecci x-xjaten kienet tfisser li tfejjaq il-mard. Fuq din il-bazi hemm bzonn li nifhmu l-espressjoni: “U Gesù canfar lix-xitan; u dan hareg minnu” (Mattew 17:18).
Ir-referenza li xi persuna kellha x-xitan go fiha kwazi dejjem kellha x’taqsam mal-mard tal-mohh. Per ezempju, meta Gesù staqsa lill-Lhud ghaliex riedu jfittxu li joqtluh, huma wiegbu: “Int ghandek xitan [daimonion]; min qieghed ifittex li joqtlok?” (Gwanni 7:20-21). Bit-twegiba taghhom kienu qishom qed jghidulu, kif nghidu llum, li kien mignun biex jahseb hekk.
Ghalkemm id-dixxipli ta’ Gesù uzaw it-terminu “daimonion”, ma jfissirx li kienu jaccattaw u jemmnu bl-idea pagana, l-istess kif ahna daz-zmien, ghalkemm kultant nuzaw xi espressjonijiet strambi, ma jfissirx li nemmnu fl-original ta’ dawk l-ideat. Per ezempju, il-kelma “lunatiku” tfisser “affettwat mill-qamar” jew “ghandu xi seher li gej mill-qamar”, izda meta nuzaw dil-kelma ma jkollniex f’mohhna dik il-fehma. Meta jkun hemm hafna storbju jew dizordni ahna nghidu li hemm “pandemonju”, izda ma nemmnux bit-tifsira litterali tal-kelma illi fil-fatt tfisser li l-istorbju kien ikkagunat mill-influwenzi hziena ta’ xi “daimonion” jew demonju. Nghidu wkoll li xi hadd hu “imsahhar” bla ma nemmnu bis-shahar.
L-istess bl-uzu tal-kelma “daimonion”. Fil-fomm tal-poplu Lhudi meta xi hadd kellu x-xitan go fih kien ifisser li kien marid.
Kristu ghamel uzu tal-lingwagg fuq fomm il-poplu u tkellem kif kien jitkellem kulhadd, bla ma kien jaccetta l-ideat u s-superstizzjonijiet taghhom. Kristu ghamel referenza ghal Baghalzebub (Belzebub), li l-Filistej ta’ Ekron kienu jqimu bhala wiehed mill-allat taghhom, alla tad-dubbien, u tkellem fuqu bhallikieku kien tassew jezisti (Mattew 12:27). Kristu ha din l-okkazjoni mhux ghax kien jemmen b’dan l-alla falz, imma biex jattakka lill-Farizej u jaghtihom taghlima. Certament li Kristu ma approvax it-twemmin f’dan l-alla pagan.
KIF WIEHED JOHROG REBBIEH FUQ IX-XITAN
Matul dan l-istudju rajna illi x-xitan huwa assocjat mal-gibdiet u x-xewqat hziena tal-gisem. Dawn it-tendenzi jezistu go gisem haj, ghalhekk meta Kristu miet fuq is-salib, dawn mietu u spiccaw ukoll. Meta qam mill-imwiet ghall-hajja eterna, il-gibdiet tal-gisem ma setghu qatt ikunu parti min-natura immortali li nghatatlu (Rumani 6:4, 7; 1 Korintin 15:54).
Is-sagrificcju tieghu huwa xempju jew mudell ta’ kif ahna nistghu nohduha max-xitan, il-gisem midneb li ghandna, u nzommuh kontrollat. Ahna nidinbu u ghalhekk ghandna bzonn il-mahfra, u din naqilghuha permezz ta’ Gesù Kristu. Pietru, ghalhekk, waqt li xandar il-Vangelu, ghallem:
“Indmu, u kull wiehed minnkom jitghammed f’isem Gesù Kristu ghall-mahfra tad-dnubiet...” (Atti 2:38).
Meta ninghaqdu ma’ Sidna Gesù permezz tat-twemmin u tal-maghmudija, inkunu qed niehdu l-ewwel passi biex nirbhu kontra x-xitan; ghaliex fi Kristu biss nistghu naqilghu l-mahfra ta’ dnubietna. Gwanni kiteb hekk:
“Jekk nistqarru dnubietna, hu fidil u gust biex jahfrilna dnubietna, u jnaddafna minn kull hazen” (1 Gwanni 1:9).
Fuq il-mahfra ta’ dnubietna nibnu u nibdew hajja li l-mudell taghha huwa Sidna Gesù. Bis-sahha u l-ghajnuna li niehdu minn ghandu, nistghu, sakemm hu possibli, li nohorgu rebbieha fuq il-gisem. Pawlu ghallem:
“U li miet ghal kulhadd, biex dawk li jghixu ma jghixux aktar ghalihom infushom, imma ghal dak li miet ghalihom u raga’ qam” (2 Korintin 5:15).
Ukoll:
“Jien imsallab ma’ Kristu; madankollu jien nghix; imma mhux jien, imma Kristu jghix fija; u l-hajja li issa nghix fil-gisem nghixha bil-fidi tal-Iben t’Alla, li habbni, u ta lilu nnifsu ghalija”
(Galatin 2:20).
Jekk nimxu fuq l-ezempju li hallielna Kristu nkunu mmexxija biex nghixu hajja ahjar, hajja li fiha jiddominaw principji divini u mhux l-aspetti hziena tal-gibdiet tal-gisem. B’hekk nibnu f’hajjitna karatteristici divini bhal dawk li wera Sidna Gesù, u nkunu nistghu nghixu bit-tama li meta jerga’ jigi lura, ninghataw natura divina li ghandu issa hu ma’ Missieru fis-smewwiet (2 Pietru 1:4).
Pawlu kiteb:
L-IMPORTANZA TAS-SUGGETT
Il-kwotazzjoni ta’ fuq mill-Bibbja tenfasizza l-htiega x’wiehed ghandu jifhem meta nsemmu d-Demonju u x-Xitan. Billi Kristu deher sabiex jeqred u jgib fix-xejn l-opri tad-Demonju jew tax-Xitan, hija haga cara li ma nkunux nistghu nifhmu l-pjan divin tas-salvazzjoni, jekk ma jirnexxilniex naslu biex nifhmu kompletament u niddefenixxu dawn it-termini.
Hija hasra kbira li l-ideat kurrrenti ma jaqblu xejn ma’ dak li tghallem il-Bibbja fuq dan is-suggett.
Ghandna nifhmu li meta bil-Malti nuzaw il-kelma “demonju” jew “xitan” inkunu qeghdin nirreferu ghall-istess haga ghalkemm forsi ma nafux li z-zewg kelmiet ghandhom origini differenti minn xulxin u m’ghandhomx l-istess tifsira kif ser naraw f’dan l-istudju.
Xi taghlim jghid li d-demonju jew ix-xitan huwa mostru sopruman, anglu li darba dineb u waqa’ u issa qieghed jiddomina fuq l-imhuh tal-umanità waqt li jhajjar lill-bniedem ghad-dnub. Din id-duttrina tohloq biza’ kbir tad-demonju u tipprovdi l-iskuza tad-dnub billi l-bnedmin iwahhlu fih ghal kulma jaghmlu hazin.
Dan it-taghlim, barra li m’huwiex ibbazat fuq l-Iskrittura, imur ukoll kontra l-imhabba u l-omnipotenza t’Alla. Kif qatt jista’ jkun li Alla ta’ mhabba jhalli lill-bniedem, dghajjef u mortali kif inhu, li jisfa ddominat minn anglu midneb li ghandu l-qawwa biex jeqirdu? U jekk Alla huwa omnipotenti, ghaliex ma jehlisx mid-demonju darba ghal dejjem jekk huwa tassew anglu li darba waqa’ mis-sema?
Ghalhekk dan it-taghlim huwa illogiku u bla sens. Min-naha l-ohra t-taghlim tal-Bibbja juri li d-demonju huwa figura aktar familjari milli nahsbu: jigifieri li d-demonju m’huwiex xi anglu li xi darba dineb u tkecca mill-genna, izda d-demonju hija kelma li hi uzata biex tfisser in-natura umana bl-aspetti kollha taghha. Il-Bibbja tghallimna li ahna stess responsabbli tad-dnubiet li naghmlu, izda tghallimna wkoll il-mod kif jista’ jinhafer id-dnub u kif tista’ tigi kkontrollata n-natura taghna. Dan hu essenzjali ghas-salvazzjoni ta’ kull wiehed u wahda minna.
KIF IL-BIBBJA TIDDEFENIXXI X-XITAN
Il-missjoni ta’ Kristu hija mfissra hekk:
“Mela billi l-ulied jigifieri dawk li Kristu gie biex isalva ghandhom l-istess laham u demm, hu stess ha sehem minn dan l-istess demm u laham, biex permezz tal-mewt jeqred lil dak li kellu l-hakma tal-mewt, jigifieri x-xitan; u jehles lil dawk li minhabba l-biza’ tal-mewt kienu suggetti ghall-jasar hajjithom kollha” (Lhud 2:14-15).
Din id-dikjarazzjoni tal-Iskrittura tghallem dawn il-hwejjeg:
1 Kristu gie biex jeqred lix-xitan jew lid-demonju.
2 Ix-xitan jew id-demonju hija dik il-haga li kellha l-qawwa li ggib il-mewt.
3 Kristu ha sehem min-natura umana u miet sabiex jeqred lid-demonju.
4 Ir-rizultat ta’ dak li ghamel kien li b’hekk hu heles lill-ohrajn mill-hakma tad-demonju u mill-mewt.
Jekk nistghu naghtu tifsira mill-Iskrittura ta’ x’inhi dik il-haga li Kristu gie biex jeqred u x’inhi dik il-haga li ghandha s-setgha li ggib il-mewt, allura naslu biex inkunu nafu x’nifhmu meta nuzaw il-kelma “demonju” jew “xitan”.
Skont il-Bibbja z-zewg hwejjeg jaslu ghal idea jew tifsira wahda: ID-DNUB!
Ara dawn il-versi li jixhdu dak li semmejna:
(A) KRISTU GIE BIEX JEQRED ID-DNUB:
“Deher darba fl-ahhar taz-zminijiet biex ihassar id-dnub bis-sagrificcju tieghu nnifsu” (Lhud 9:26).
“Kristu miet ghal dnubietna” (1 Korintin 15:3).
“hu stess rafa’ dnubietna f’gismu fuq il-ghuda” (1 Pietru 2:24).
“hu deher biex inehhi dnubietna” (1 Gwanni 3:5).
(B) KIEN ID-DNUB LI ORIGINARJAMENT GAB IL-MEWT:
“hlas id-dnub hi l-mewt” (Rumani 6:23).
“Bi bniedem wiehed [mhux permezz ta’ xi demonju sopranaturali] id-dnub dahal fid-dinja, u l-mewt bid-dnub” (Rumani 5:12).
“In-niggieza tal-mewt hu d-dnub” (1 Korintin 15:56).
Dawn il-kwotazzjonijiet jixhdu bic-car illi Kristu gie sabiex jeqred id-dnub u li kien id-dnub li gab il-mewt fostna. Ghalhekk ikollna nikkonkludu illi x-xitan huwa sinonimu tad-dnub.
L-idea falza illi d-demonju huwa anglu ribelluz li dineb u waqa’ tidher mill-fatt li Gesù Kristu, bniedem bhalna, ma sata’ qatt bil-mewt tieghu jeqred il-qawwa ta’ anglu sopruman. Mela ghandna nirrijalizzaw li l-kelma “demonju’ jew “xitan” ghandha x’taqsam mad-dnub u tirreprezenta n-natura tal-bniedem u mhux xi anglu li hadha kontra Alla u mbaghad Alla keccieh mill-genna. Nirrijalizzaw ukoll illi d-dnub jigi minn go fina stess u li d-demm ta’ Kristu Sidna ghandu l-qawwa li jehlisna mill-hakma tad-dnub u jsalvana. Id-demm ta’ Gesù hija l-ghodda li permezz taghha jinhafru dnubietna u fl-ahhar jinqered id-dnub bil-qawmien mill-mewt ghall-hajja eterna (1 Korintin 15:20-26).
X’INHUWA D-DNUB?
Primarjament, id-dnub huwa att ta’ dizubbidjenza (1 Gwanni 3:4). L-ewwel dnub li sar kien ikkastigat billi l-bniedem safa suggett ghall-mewt (Genesi 3:19), u b’hekk il-mewt saret parti min-natura umana.
Imma skont il-Bibbja d-dnub ghandu tifsira ohra sekondarja. Huwa miktub li l-bnedmin, “saru midinbin” (Rumani 5:19). Gesù huwa maghruf u msejjah bhala dak li, “Alla ghamlu biex ikun dnub ghalina” (2 Korintin 5:21), dak li, “miet darba ghad-dnub” (Rumani 6:10) u dak ukoll li wasal biex jigi lura, “u jidher ghat-tieni darba, mhux biex inehhi d-dnub, imma ghas-salvazzjoni ta’ dawk li jistennewh” (Lhud 9:28).
L-uzu sekondarju tal-kelma “dnub” timplika l-istat ta’ imperfezzjoni fizika li kienet ikkagunata mill-ksur attwali tal-ligi t’Alla (Rumani 5:12) wara li nhalaq il-bniedem. Il-bnedmin m’humiex hatja tal-ksur tal-ligijiet t’Alla jekk fil-fatt ma jiksrux dawk il-ligijiet jew kmandamenti tieghu. Il-bnedmin m’humiex maghdudin li huma hatjin ghax twieldu membri tal-umanità. Huma hatjin biss tad-dnubiet li jaghmlu huma stess. Madankollu l-bniedem, f’sens sekondarju, billi gej minn Adam, huwa maghdud bhala midneb u suggett ghall-mewt. Gesù m’ghamel l-ebda dnub allavolja twieled mir-razza ta’ Adam, u kellu l-istess xewqat u gibdiet tal-gisem li ghandu kull bniedem iehor. Il-gibdiet tal-gisem li kellu Gesù setghu, kieku halliehom, jeghlbuh u jwaqqghuh fid-dnub.
Ghalkemm kull bniedem li twieled wiret l-istat ta’ imperfezzjoni fizika (Rumani 5:17), dan ma jfissirx li l-bnedmin huma responsabbli ta’ dan. Dan hu wirt li hadna minn Adam. Kull bniedem isir responsabbli meta jsir jaf x’irid minnu Alla, u Alla jaghmel haqq minnu jekk dak li jkun jirrifjuta l-ghajnuna t’Alla biex jikkontrolla l-gibdiet hziena li wiret bhala parti mill-umanità.
Meta l-Appostlu Pawlu kiteb u ddikjara illi, “il-hlas tad-dnub hija l-mewt” (Rumani 6:23) u li d-demonju jew ix-xitan huwa, “dak li kellu l-hakma tal-mewt” (Lhud 2:14), huwa kien qed jirreferi ghan-natura umana u ghalhekk dghajfa li ghandu kulhadd. Din in-natura umana taghna l-bnedmin tissejjah “il-gisem tad-dnub” (Rumani 8:3) ghaliex jekk wiehed ihalliha tirkbu jaqa’ fid-dnub u fl-ahhar imut ghal dejjem.
Kif ghallem l-Appostlu Pawlu, hija minhabba li n-natura umana twassalna ghad-dnub li Gesù, “hu wkoll ha sehem minn dan l-istess demm u laham, biex permezz tal-mewt jeqred lil dak li kellu l-hakma tal-mewt, jigifieri, ix-xitan” (Lhud 2:14).
Gesù rnexxielu jaghmel dan billi kien ubbidjenti perfettament matul hajtu kollha sakemm miet, u t-tjubija tieghu li kienet bla tebgha, servietu bhala garanzija ta’ qawmien mill-imwiet u l-glorja ta’ dejjem (Filippin 2:8-9; Atti 2:24). Ghalhekk matul hajtu kollha sakemm miet fuq is-salib huwa dejjem hareg rebbieh fuq il-qawwa tax-xitan (in-natura umana, dghajfa ghall-ahhar), u b’hekk fetah it-triq ghar-rebha simili, permezz tal-mahfra tad-dnubiet, ghal dawk kollha li jersqu quddiem Alla f’isem Ibnu.
X’GHANDU X’JAQSAM ID-DNUB MAN-NATURA UMANA
Il-fatt illi d-dnub ghandu x’jaqsam hafna u huwa intimament konness man-natura umana jidher sewwa mill-Ittra lir-Rumani Kapitlu 7, fejn l-Appostlu Pawlu jiddiskuti dawn il-hwejjeg fit-tul. Ma hemm l-ebda hjiel jew referenza ghall-ezistenza ta’ xi xitan sopranaturali li xoghlu hu li jittanta l-bniedem ghad-dnub. Ghall-kuntrarju, l-Appostlu jikteb hekk:
“Issa mela mhux aktar jien li naghmel dan, imma d-dnub li jghammar fija”(vers 17);
“Imma jien nara ligi ohra fil-membri ta’ gismi...u tjassarni ghal-ligi tad-dnub li hi fil-membri ta’ gismi” (vers 23);
“Ghax jien naf li fija, (jigifieri, f’gismi), ma tghammar ebda haga tajba; ghax ir-rieda qieghda fija, izda kif naghmel dak li hu tajjeb ma nafx” (vers 18).
L-awtur ta’ dal-kliem dejjem sab ruhu wicc imb wicc ma’ taqbida mentali. Kien jixtieq jimxi skont ir-rieda t’Alla, izda din ix-xewqa gabitu f’konflitt mal-gibdiet ta’ gismu, u dawn il-gibdiet umana kienu hekk qawwija li kultant kien jaqa’ fid-dnub. Ghalhekk kiteb:
“Ghax it-tajjeb li rrid jien ma naghmilx; imma l-hazin li ma rridx, dak naghmel” (vers 19).
Huwa ta l-htija tad-dghufija ta’ gismu lin-natura umana tieghu u ddikjara:
“Ja miskin li jien! Min jehlisni mill-gisem ta’ dil-mewt?” (vers 24).
Il-kelma tal-Vangelu tatu t-twegiba li kien qed ifittex. Irringrazzja lil Alla li r-rebha kienet iggarantita permezz ta’ Gesù Kristu. F’isem Gesù setghu jinhafrulu dnubietu, jircievi s-sahha spiritwali biex johodha u johrog rebbieh fuq il-gibdiet tal-gisem (Filippin 4:13), u meta jerga’ jigi Gesù fid-dinja jkollu l-assigurazzjoni ta’ hajja eterna wara l-qawmien mill-mewt (1 Korintin 15:22-23, 53-54). Ghalhekk ma baqax jara lilu nnifsu bhala bniedem li jghix imjassar mid-dnub u mill-mewt. L-ispirtu ta’ Kristu li kellu fih (2 Korintin 13:5) ittrijonfa fuq “id-demonju” (jigifieri, il-ligi tad-dnub u l-gibdiet hziena li kellu f’gismu bhala parti min-natura umana (Rumani 7:23) u b’hekk il-fidi tieghu rebhet fuq il-biza’.
Dik l-esperjenza fil-hajja tal-Appostlu Pawlu nistghu naghmluha taghna wkoll.
KIF BEDA D-DNUB
Meta ssawwar il-holqien Alla hares lejn xoghlu, “U Alla ra kulma ghamel, u, ara, kien tajjeb wisq” (Genesi 1:31). Is-serp ukoll kien “tajjeb” skont gensu, ghaliex, sa dak iz-zmien, kien ghadu ma ttantax lil Eva ghad-dnub.
Imma jekk id-deskrizzjoni ta’ kull haga li nhalqet minn Alla kienet tapplika ghal kollox u kollox kien “tajjeb wisq”, fejn kien id-demonju jew ix-xitan? Ix-xitan kif jifhmuh hafna knejjes ma kienx jezisti! Anki n-natura umana f’dawk l-ewwel zminijiet qabel id-dnub kienet differenti minn kif saret tassew wara.
Fl-ewwel kapitli tal-Ktieb tal-Genesi ma nsibu l-ebda referenza ghad-demonju jew ghax-xitan u lanqas li d-demonju kellu x’jaqsam mal-mod kif dahal id-dnub fid-dinja.
L-ewwel partijiet tal-Bibbja, madankollu, juru illi l-bniedem ma baqax dak li kien originarjament, jigifieri, fi stat ta’ “tajjeb wisq”, u beda juri inklinazzjonijiet hziena.
X’kienet dik il-haga li gabet din il-bidla fil-bniedem? It-twegiba hija wahda: ID-DNUB. L-istorja semplici tal-Genesi tghid kif Alla pogga lil Adam u lil Eva fil-Gnien tal-Gheden, ghallimhom xi principji ta’ tjubija, tahom il-ligi biex jobduha, u offrielhom, jekk jobduh, it-tama ta’ hajja eterna bhala premju.
Izda Eva, imsahhra, migbuda u mhajra kif kienet mill-kliem qarrieq tas-serp, kisret il-ligi t’Alla u dinbet (Genesi 3:1-7); u wara hajret lil zewgha Adam biex jaghmel l-istess.
Din il-waqgha fid-dnub u dan l-att ta’ dizubbidjenza kienu kawza tad-demonju? Ghall-kuntrarju. Meta t-tlieta li kienu -- Adam, Eva u s-serp -- ingabu quddiem Alla biex iwiegbu ghall-hazen li kienu ghamlu, huma taw it-tort u wahhlu f’xulxin. Adam wahhal f’martu Eva; Eva tat it-tort lis-serp; imma s-serp ma sata’ jwahhal f’hadd (Genesi 3:12-14).
Skont kif wiegbet Eva, is-serp kien kagun li dahal id-dnub! Jekk dan ma kienx veru, ghaliex is-serp baqa’ sieket u ma ddefendix ruhu? Kellu halq u sata’ jitkellem; kien jilhaqlu aktar mill-annimali l-ohra (Genesi 3:1).
Is-serp sata’ jwahhal u jaghti t-tort lid-demonju jekk id-demonju kien tassew jezisti! Imma fil-fatt ma kellu lil hadd f’min iwahhal. Xi whud li jemmnu fid-demonju bhala hlejqa sopranaturali jsostnu illi d-demonju f’din l-okkazjoni kien prezenti taht il-forma tas-serp.
Naraw li dan it-taghlim huwa falz meta nsibu illi l-kastig kien direttament moghti lis-serp u mhux lil xi demonju, u ghalhekk dawn huma provi cari li s-serp ma kienx hlief annimal:
“U l-Mulej qal lis-serp: Talli ghamilt dan, inti mishut FOST IL-BHEJJEM KOLLHA, u fuq ID-DBEJJEB KOLLHA tar-raba’; fuq zaqqek timxi, u trab tiekol il-jiem kollha ta’ hajtek” (Genesi 3:14).
Bl-ebda mod ma nistghu nimmaginaw li dal-kliem japplika ghal xi anglu ribelluz li sar demonju u gie biex jittanta lill-ewwel geneturi taghna.
Malli Adam u Eva bdew jithajru b’dak li kien qed jghid is-serp, bdew ihossu fihom ukoll il-gibdiet u x-xewqat li kull bniedem minn dak iz-zmien lil hawn baqa’ jhoss f’gismu, gibdiet u xewqat li jwassluh ghad-dnub (Genesi 3:6). Billi din il-bidla fin-natura ta’ Adam u Eva kienet kawza tal-hazen li hajjarhom ghalih is-serp, is-serp innifsu sar is-simbolu li jirrapprezenta l-bniedem midneb, in-natura umana bin-nuqqasijiet kollha taghha, u d-dnub innifsu (Mattew 23:33). Mill-banda l-ohra nitghallmu illi l-mewt u s-sagrificcju ta’ Sidna Gesù ghandhom il-qawwa li jeqirdu l-hazen li gab is-serp ghall-umanità (Lhud 2:14). Huwa sinifikanti meta wiehed jinnota illi d-dehra ta’ Gesù fuq is-salib tista’ titqabbel mas-serp tal-bronz li tqieghed fuq qasba fid-dezert biex meta xi hadd kien jigdmu xi serp, dan kien ihares lejn is-serp u jfieq (Numri 21:9; Gwanni 3:14). Ghal dawk li jridu jimxu wara Gesù din hija taghlima importanti hafna, jigifieri, li hemm il-htiega li Alla jkun obdut billi l-gibdiet u x-xewqat hziena tal-gisem ikunu msallbin (Galatin 5:24).
Kristu fetah it-triq bhala ezempju ghall-ohrajn. Il-hajja tieghu minghajr dnub kienet ir-rebha kbira fuq il-gisem li minnu nnifsu huwa midneb (Gwanni 6:62), u bil-mewt tieghu fuq is-salib huwa sikket il-gibdiet hziena li kien ihoss huwa nnifsu bhal kull bniedem iehor (Rumani 8:3).
B’dak li rnexxielu jaghmel hu qatel lid-demonju.
ID-DNUB JIGI MINNA NFUSNA
Ghalkemm fil-bidu tal-istorja tal-bniedem il-hajra ghad-dnub giet kagun tat-tentazzjoni esterjuri, minn dak iz-zmien lil hawn l-akbar gibdiet ghad-dnub bdew jigu minn gewwa, jigifieri minna nfusna.
Il-hsibijiet naturali u l-inklinazzjonijiet tal-gisem ghad-dnub u l-hazen jehtieg li jkunu mrazzna jew iddixxiplinati jekk irridu noghgbu ’l Alla. Dawn ix-xewqat hziena jiffurmaw dak li l-Appostlu Pawlu jiddeskrivi bhala, “il-ligi tad-dnub li hi fil-membri ta’ gismi” (Rumani 7:23). F’post iehor ifisser dan billi jikteb hekk fuq ir-relazzjoni bejn Gesù u dawk li jixtiequ jkunu tieghu:
“Miet ghal kulhadd, biex dawk li jghixu MA JGHIXUX AKTAR GHALIHOM INFUSHOM imma ghal dak li miet ghalihom u raga’ qam” (2 Korintin 5:15).
Li “nghixu ghalina nfusna” jfisser li nghixu fid-dnub u skjavi tad-dnub, u ghalhekk, simbolikament, taht il-hakma tad-demonju jew tax-xitan. Kristu ghallem:
“hekk intom ukoll bla dehen? Ma tifhmux, li kull haga li minn barra tidhol fil-bniedem, ma tistax tniggsu...Dak li johrog mill-bniedem, dak inigges il-bniedem. GHAX MINN GEWWA, MILL-QALB TAL-BNEDMIN, johorgu l-hsibijiet hziena, l-adulterji, iz-zena, is-serq, ix-xehha, il-hzunija, il-qerq, il-hajja bla razan...DAWN IL-HWEJJEG HZIENA KOLLHA JIGU MINN GEWWA, u jniggsu l-bniedem” (Mark 7:18-23).
Jekk dawn in-nuqqasijiet kollha gejjin minn gewwa, u mhux minn barra, x’baqa’ ghad-demonju li jaghmel?! Ninnotaw ukoll li Kristu ghallem illi l-bnedmin jitniggsu minn hsibijiet u xewqat hziena li jigu minn gewwa, u mhux minn influwenzi esterjuri. Hija haga cara, mela, li Kristu ma kienx jemmen li jezisti xi xitan sopranaturali, izda, ghall-maqlub, narawh iwissi lis-semmiegha tieghu dwar il-gibdiet hziena li l-bniedem ghandu fih innifsu. Hekk ghallem ukoll Pawlu:
“Ghax il-gisem ghandu xewqat kontra l-Ispirtu, u l-Ispirtu kontra l-gisem; u dawn huma kontra xulxin...Issa l-ghemejjel tal-gisem huma dawn: l-adulterju, iz-zena, il-fahx, it-tbahrid...il-mibeghda, il-glied, il-gelosija...il-ghira, il-qtil, is-sokor...” (Galatin 5:17-21).
Dawn in-nuqqasijiet jikkonstitwixxu “l-ghemejjel tal-gisem” u m’humiex gejjin kawza tad-demonju. Wiehed jista’ jsejhilhom “l-opri tax-xitan” (1Gwanni 3:8) li Kristu gie biex jeqred:
“Imma kull bniedem hu mgarrab, meta jkun migbud u mhajjar mill-passjoni tieghu innifsu. Imbaghad meta tehbel il-passjoni, tiled id-dnub; u d-dnub, meta jikber sewwa, igib il-mewt” (Gakbu 1:14-15).
Jekk, kif rajna, dan huwa proprjament l-istat tal-bniedem u n-natura tieghu, ghaliex naghtu l-htija ta’ dnubietna lix-xitan li jittantana ghad-dnub? Jekk ahna tassew onesti maghna nfusna ma rridux hafna intelligenza jew gherf biex nindunaw li din hi tassew in-natura li ngorru maghna. Ghaliex naghmlu d-dnubiet? Biex inpaxxu lilna nfusna u nissodisfaw ix-xewqat hziena li jkollna gewwa fina. Minn dawn l-ghemejjel tal-gisem gejjin il-hafna problemi, hsarat u ghawg fid-dinja. Il-bnedmin jaslu biex iwettqu affarijiet hziena u ta’ deni ghax iridu tassew jaghmluhom minn jeddhom, u mhux ghax jigu influwenzati minn xi mostru ta’ demonju jew xitan.
Min-naha l-ohra, il-verità li tigi permezz ta’ Kristu ghandha l-ghan li tbiddel fil-hajja taghhom ta’ kuljum lil dawk kollha li jemmnu fih u tippreparahom mentalment u moralment ghat-trasformazzjoni fizika li ssehh fihom meta jigi lura Kristu fid-dinja, biex imbaghad dawk il-karatteristici jissoktaw jitjiebu f’natura glorjuza li ma tispicca qatt (Filippin 3:21). B’hekk tigi r-rebha fuq in-natura umana, imsejsa u mibnija kif inhi bhalissa fuq id-dnub u fuq il-mewt, u b’hekk ix-xitan jinqered. Pawlu ghallem hekk:
“Ghax jekk tghixu skont il-gisem, tmutu; imma jekk bl-Ispirtu tmewtu ghemil il-gisem, tghixu” (Rumani 8:13).
X’TIFSIRA GHANDHOM IL-KELMIET “DEMONJU” U “XITAN”
Il-kelma “DEMONJU” intuzat biex jinqallbu mill-Grieg zewg kelmiet totalment differenti minn xulxin, li huma, “DIABOLOS” u “DAIMONION”.
L-ewwel kelma “DIABOLOS” insibuha f’dawk il-versi li xi nies jikkwotaw biex jaghtu prova tat-twemmin taghhom fl-ezistenza tad-demonju sopranaturali. Bhala kelma din tfisser “avversarju”, “ghadu”, “giddieb”, “maqdari”, u “xi hadd li jaghti xi malafama, jixli jew jixhed hazin”. Ghalkemm il-kelma originali bil-Grieg “DIABOLOS” generalment inqalbet bhala “devil” bl-Ingliz u “demonju” jew “xitan” bil-Malti, inqalbet ukoll bil-kelmiet “dawk li jqasqsu” (1 Timotju 3:11), u “kalunjaturi”, jigifieri nies li jaghtu l-malafama (2 Timotju 3:3; Titus 2:3). Fid-traduzzjonijiet tal-Bibbja bil-Malti l-kelma “DIABOLOS” inqalbet u saret “xitan” li m’ghandha x’taqsam xejn mal-original, imma hi l-verzjoni Maltija tal-kelma bil-Lhudi “satan”.
Kif sejrin naraw aktar car ’il quddiem, fl-ebda post ma nsibu din il-kelma uzata b’referenza ghal xi anglu li dineb u tkecca mill-genna.
It-tieni kelma fl-original “DAIMONION” hija wkoll maqluba ghall-Ingliz “devil”, u ghall-Malti “demonju” jew “xitan”, imma proprjament il-kelma tradotta m’ghandha x’taqsam xejn mat-tifsira li hemm fl-original. “Demonju” jew “demon” bl-Ingliz hija kelma totalment differenti minn “DIABOLOS” u hija uzata ghal xi persuna marida, kif sejrin naraw.
Min-naha l-ohra, “xitan” bil-Malti, u “satan” bl-Ingliz, hija kelma gejja mil-Lhudi u nqalbet biex taghti s-sens ta’ “avversarju” jew “ghadu”. Il-kelma originali sikwit insibuha maqluba kif ghandha tkun fil-Bibbja, izda minhabba l-pregudizzju tat-tradutturi tal-Bibbja li l-bicca l-kbira kienu u ghadhom jemmnu fl-idea tax-xitan, il-kelma nqalbet bil-kelma “xitan” u mhux “avversarju” kif suppost ghandha tkun skont l-original.
Ezempju ta’ dan insibuh fis-Salm 109:6 fejn naqraw, “Qeghedlu ragel hazin fuqu; u halli lil Satana joqghod fuq leminu”. Il-pregudizzju tat-tradutturi malajr tidher fil-miftuh billi Satana ngabet bhala nom proprju bl-ittra S kbira. Imma jekk naqraw is-Salm kollu nsibu li l-istess kelma fl-original inqalbet bil-kelmiet “ghedewwa” jew “avversarji” (versi 4, 20, 29). F’xi traduzzjonijiet tal-Bibbja bil-Malti ta’ dan is-Salm m’hemm l-ebda referenza ghal Satana jew “ix-xitan”, imma minflok intuzat il-kelma konnessa ma’ bniedem li jixli jew jaghti xhieda hazina fuq haddiehor. Din, mela, hija t-tifsira korretta tal-kelma “satana” fl-original.
L-uzu tal-kelma “xitan” fil-Bibbja juri li din il-kelma tista’ taghti l-idea ta’ avversarji li huma tajbin jew hziena. Imma dawk li ttraducew il-Bibbja dejjem zammew l-uzu ta’ dil-kelma ghal avversarji jew ghedewwa hziena biss.
Per ezempju, dil-kelma fl-original “satan” tidher fil-Ktieb tan-Numri 22:22, 32 b’referenza ghall-anglu li ntbaghat biex icanfar lill-profeta Balgham. Hawnhekk l-original inqaleb bil-kelma “avversarju” kif inhu xieraq u kif ghandu jkun. L-istess gara fil-Ktieb 1 Samwel 29:4 u fil-Ktieb 2 Samwel 19:22 fejn il-kelma originali “satan” inqalbet bil-kelmiet “ghadu” u “ghedewwa” rispettivament.
Il-punt importanti huwa dan: il-kelma originali bil-Lhudi ghandha dejjem tinqaleb u taghti l-idea ta’ “ghadu / ghedewwa”, u “avversarju / avversarji”, tidher fejn tidher. Fl-ebda cirkostanza ma ghandha tintuza biex taghti l-idea ta’ xi anglu li dineb.
META ALLA NNIFSU KIEN IMSEJJAH JEW MAGHDUD BHALA “XITAN”
Fit-Testment il-Qadim insibu msemmi avveniment fejn Alla nnifsu jidher fil-parti ta’ xitan jew avversarju fis-sens kif tkellimna fuqu aktar ’il quddiem. L-istess okkazjoni tissemma darbtejn: 2 Samwel 24:1 u 1 Kronaki 21:1.
L-ewwel kwotazzjoni tghid hekk:
“U ghadab il-Mulej raga’ xeghel ghal Izrael, u qajjem lil David ghalihom, u qal: Mur, ghodd lil Izrael u lil Guda” (2 Samwel 24:1).
Madankollu, l-istess grajja nsibuha bi kliem differenti:
“U Satana [jew ix-xitan] qam ghal Izrael, u ghewa lil David biex jghodd lil Izrael” (1 Kronaki 21:1).
Kif qed naraw, l-ewwel kwotazzjoni turi li din l-azzjoni kienet gejja min Alla; fit-tieni kwotazzjoni kien ix-xitan li gieghel lil David biex jghodd lin-nies li kellu taht idejh.
Liema hi l-interpretazzjoni tajba? Dawk li jemmnu illi l-kelma “xitan” jew “satana” tirreferi ghal xi anglu li tkecca mis-smewwiet u issa qieghed jittanta lill-bniedem ghad-dnub ghandhom problema biex ifissru din il-kontradizzjoni, jonkella jkollhom jemmnu illi Alla ghamel dak li ghamel bis-sahha u l-permezz tax-xitan, l-akbar ghadu tieghu.
L-ebda spjegazzjoni minn dawn ma hija tajba jew sodisfacenti. Hemm bzonn nifhmu, kif ghedna qabel, li l-kelma “satana’ jew “xitan” tfisser “avversarju” jew “ghadu”, u hemm bzonn naccettaw ukoll il-fatt illi Alla f’din l-okkazjoni hadha kontra Izrael, u b’hekk kien maghdud bhala l-avversarju taghhom. Jekk inharsu lejn dawn iz-zewg kwotazzjonijiet b’dan it-taghrif quddiemna ma jkollna l-ebda diffikultà fl-interpretazzjoni korretta.
Bhala “avversarju” kontra Izrael, il-Mulej Alla, billi kellu kontroll ta’ kulma kien qed jigri, halla li jigru l-affarijiet b’tali mod li gieghel lil David li jibda jibza’ u jithasseb mhux ftit dwar l-ghedewwa li kellu tar-renju tieghu. David spicca biex beda jghodd kemm kellu nies taht idejh li setghu jiggieldu biex jiddefendu s-saltna tieghu, u b’hekk David wera li aktar kien qed jafda fihom milli f’Alla. Alla ma riedx dan u ghalhekk hadha kontra David u b’hekk Alla nnifsu safa l-avversarju jew “ix-xitan” ta’ David. David waqa’ fid-dnub.
Kif turi din il-grajja, il-kelma “satana” jew “xitan” tfisser “avversarju” jew “ghadu”, u ghalhekk kull referenza fejn tidher din il-kelma tiddeciedi jekk l-avversarju jkunx wiehed tajjeb jew hazin, u jekk dan l-avversarju hux xi bniedem, xi qawwa jew forza, xi gvern jew saltna, xi gibdiet hziena tal-gisem, jew xi esperjenza avversarja. Dawn il-hwejjeg kollha huma rapprezentati fil-Bibbja bhala “satana” jew “ix-xitan”, u fl-ebda parti tal-Iskrittura ma nsibu dan it-terminu jalludi ghax-xitan kif jemmnu hafna knejjes, jigifieri ghal xi angli ribelluzi li tkeccew mill-genna.
Fi ftit kliem id-differenza bejn il-kelmiet “demonju” u “satana” narawha meta nirrejalizzaw illi “demonju” hija uzata dejjem f’sens ta’ avversarju hazin, waqt li “satana” tfisser semplicement avversarju, tajjeb jew hazin, skont il-kuntest fejn jidhru fl-Iskrittura.
IL-MANIFESTAZZJONIJIET TAD-DEMONJU U TAX-XITAN
Ghalkemm il-kelma “demonju” jew “xitan” hija bazikament marbuta u ghandha x’taqsam man-natura umana, jew mal-gibdiet u x-xewqat hziena tal-gisem, madankollu tidher b’forom differenti u varji. Per ezempju, meta xi gvern ihalli jsiru affarijiet kontra l-ligi t’Alla u b’hekk jinghad li huwa ghadu t’Alla, dan il-gvern isir manifestazzjoni politika tal-gisem midneb. Fuq dan is-suggett Pietru kiteb hekk:
“Kunu meqjusin; ishru; ghax il-ghadu taghkom, ix-xitan, bhal-ljun jghajjat, idur, ifittex lil min jibla” (1 Pietru 5:8).
F’dan il-vers il-kelma bil-Malti “xitan” hija “diabolos” bil-Grieg, u tfisser “wiehed li jaghti xi malafama, jixli jew jixhed hazin”. Il-kelma bil-Malti li nqalbet u saret “ghadu” gejja mill-Grieg “antidikos” u tfisser proprjament “ghadu fil-ligi”. L-avversarju, l-ghadu jew ix-xitan li dwaru Pietru kien qed iwissi lill-Insara kienu l-awtoritajiet civili ta’ dik il-habta li kienu digà bdew jippersegwitaw lis-segwaci ta’ Gesù. Pietru ma kienx qed jirreferi ghax-xitan kif jifhmu bih il-knejjes. Dawk l-awtoritajiet, il-persekuturi tal-knisja, kienu qishom iljuni feroci minhabba l-krudiltà u l-imgiba hazina taghhom kontra l-Insara ta’ dak iz-zmien. Pawlu wkoll kellu l-ghedewwa tieghu u ghall-istess raguni jhallilna miktub: “Madankollu l-Mulej waqaf mieghi, u tani l-qawwa biex ix-xandir ikun maghruf bija kollu kemm hu, u jisimghu l-Gentili kollha; u kont mehlus minn halq l-iljun” (2 Timotju 4:17). Fi kliem iehor, Pawlu kien mhedded mill-awtoritajiet, l-iljuni feroci, li jaqbduh u jixhtuh il-habs jekk jibqa’ jipprietka, imma Alla ma ppermettiex li jsir dan.
Kristu wkoll rrefera ghall-awtoritajiet civili bhala “xitan”. Lis-segwaci tieghu qallhom: “La tibza’ xejn minn dawk il-hwejjeg li ghandek tbati; ara, ix-xitan sa jitfa’ x’uhud minnkom il-habs, biex tkunu mgarrbin...kun fidil sal-mewt, u naghtik il-kuruna tal-hajja” (Rivelazzjoni 2:10).
Certament illi dan id-demonju jew ix-xitan kienu l-awtoritajiet civili li opponew u ppruvaw kemm setghu biex ma jhallux jixxandar u jinxtered it-taghlim ta’ Kristu u tal-Appostli.
Dwar l-istess avversarji u ghedewwa ta’ Kristu, Pawlu kiteb hekk:
“Ghax ahna ma niggildux kontra l-laham u d-demm, imma kontra l-principati, kontra s-setghat, kontra l-hakkiema tad-dlam u tad-dinja, kontra l-ispirti hziena, li huma fi mkejjen fil-gholi”
(Efesin 6:12).
Dan il-vers sikwit jikkwotawh dawk li jemmnu li x-xitan kien darba anglu, izda bi ftit hsieb u attenzjoni wiehed ghandu jinduna illi l-ehrex ghedewwa jew avversarji li kellhom l-Insara f’dawk iz-zminijiet kienu l-awtoritajiet Lhudija u pagani. Dawn kienu jippersegwitaw bl-akbar qilla u hruxija lill-Insara, tant li Pawlu wissa lil hbiebu l-Insara: “biex tkunu tifilhu zzommu kontra t-tnassis tax-xitan” (Esesin 6:11). Meta kiteb dan, Pawlu kellu f’mohhu safejn jaslu u x’passi jiehdu xi nies bla skrupli fl-awtoritajiet biex jixlu lill-Insara, jigdbu fuqhom u sahansitra jakkuzawhom b’affarijiet li qatt ma kienu hatjin taghhom: “Ghax ghandu mnejn Satana jinqeda bina; ahna nafu l-hsibijiet tieghu” (2 Korintin 2:11). Pawlu stess kien darba midhla ta’ dawn il-hwejjeg, qabel il-konverzjoni tieghu, ghax kien f’posizzjoni gholja u kien akkuza lill-Insara u ghalhekk kellu mitt ragun li jikteb fuq dawn l-affarijiet: “Imma Sawl kien iharbat il-knisja, billi kien jidhol f’kull dar, u jkarkar irgiel u nisa, u jitfaghhom fil-habs” (Atti 8:3). Dak kien zmien iehor. Bil-konverzjoni tieghu ghal Kristu tbiddel kollox.
Id-dinja pagana ta’ dak iz-zmien sikwit kienet takkuza, tixli u twahhal fis-segwaci ta’ Kristu, u ghal din ir-raguni hija maghduda fl-Iskrittura bhala x-xitan jew l-ghadu taghhom. L-oppozizzjoni harxa u bla bazi ta’ xejn li s-segwaci ta’ Kristu sofrew mill-awtoritajiet pagani, setghet gaghlithom iqumu kontra l-awtoritajiet, imma kieku ghamlu dan kien ikun ta’ dizunur ghall-isem ta’ Kristu l-Mexxej u l-Imghallem taghhom. L-Appostli gharfu din il-problema li l-Insara kienu qeghdin ihabbtu wicchom maghha, u ghalhekk ghallmuhom u wissewhom biex ma jaghmlu xejn minn dan allavolja l-ambjent li kienu qeghdin jghixu fih kien totalment kontra taghhom. Tawhom inkoraggiment biex jghixu sewwa u bil-ghaqal ma’ dawk li kienu ghedewwa taghhom, u joqoghdu attenti lil min jaghzlu biex imexxu l-attivitajiet tal-knisja taghhom. Gibdu l-attenzjoni lejn il-periklu li jista’ jinqala’ meta jaghzlu xi mexxejja tal-knejjes taghhom li jkunu ghadhom zghar, bla maturità u novizzi fix-xoghol ekklesjastiku taghhom: “M’ghandux ikun imghammed gdid li ma jintefahx bil-kburija, u jaqa’ fil-kundanna tax-xitan. Barra minn hekk jehtieg ukoll li jkollu xhieda tajba minghand dawk ta’ barra; li ma jaqghux fil-ghajb u fix-xibka tax-xitan” (1 Timotju 3:6-7).
F’dan il-kaz, skont ix-xitan tat-teologija, kif jista’ x-xitan jikkundanna jew jinkorla ma’ dak li jkun kburi? Ix-xitan, bhala simbolu tal-hzunija, hekk suppost ikun irid. Jekk ix-xitan tat-teologija jpinguh bhala mostru tal-hazen u tad-dnub, dak li jkun irid, jigifieri li jara n-nies hziena jissoktaw fil-hazen taghhom u jehzienu aktar, u mhux, skont dawn iz-zewg versi ta’ fuq, li jikkundannahom u jsib xi difetti fihom. In-nies li ma kinux Insara kienu jippruvaw isibu xi jqasqsu fuq l-Insara u l-mexxejja taghhom. Dawk ta’ barra l-knisja kienu, mela, ix-xitan jew l-ghedewwa tal-Insara. Ghalhekk Pawlu kien dejjem iwissi lill-Insara biex jimxu bil-ghaqal ma’ kulhadd.
Ix-xitan li dwaru l-Apppostli wissew lill-Insara kienet is-sistema pagana, socjali u politika, li kollha kemm hi kienet mibnija fuq il-qawwiet u l-gibdiet hziena tal-gisem.
It-terminu “xitan” gie applikat ukoll ghal xi individwi. Kristu sejjah lil Guda Iskarjota xitan (Gwanni 6:70), u lil Pietru ddeskrivieh bhala “xitan” meta qallu, “Lura minni, Satana: Int tfixkil ghalija; ghax ma tahsibx il-hwejjeg t’Alla, izda l-hwejjeg tal-bniedem” (Mattew 16:23; Mark 8:33). Dikjarazzjoni bhal din, jigifieri li joghgbuk aktar il-hwejjeg tal-bniedem ( ix-xewqat hziena tal-gisem), hu l-istess bhal meta tinghad li inti “xitan”.
Meta l-gibdiet hziena tal-gisem jiddominaw fuq xi hadd u dik il-persuna twarrab mal-genb il-hwejjeg li ghandhom x’jaqsmu ma’ Alla, tkun qieghda tmur kontra dak kollu li jirrapprezenta lil Kristu u t-taghlim tieghu. Dak il-bniedem li jaghmel hekk ikun bhal Guda: jigifieri “xitan”, avversarju jew ghadu tat-toroq tal-haqq u l-verità. Bir-ragun kollu, mela, jista’ jissejjah “bin ix-xitan” (Atti 13:10) jew prodott tal-gisem midneb. Il-mexxejja Lhud fi zmien Kristu kienu tabilhaqq ezempju ta’ dan. Huma kienu jsostnu u jemmnu bis-shih li kienu tassew ulied Abraham u li kienu veru jaghtu gieh lil Alla u jqimuh, izda Kristu ddikjara: “Intom ulied missierkom ix-xitan, u x-xewqat ta’ missierkom tridu taghmlu” (Gwanni 8:44). Kienu bnedmin moghtija ghall-gibdiet tal-gisem u billi kienu iddominati mill-pjaciri tad-dinja, setghu jissejhu ulied ix-xitan.
Meta Gwanni kiteb li, “Min jaghmel id-dnub gej mix-xitan; ghax ix-xitan dineb sa mill-bidu. Ghal din ir-raguni deher Bin Alla, biex jeqred l-opri tax-xitan” (1 Gwanni 3:8), kien qed jghallem l-istess verità. Kienu l-gibdiet hziena tal-gisem li waqqghu lill-bniedem fid-dnub mill-bidu. Kristu gie biex “jeqred l-opri tax-xitan”. Jigifieri Kristu deher biex jeqred id-dnub; u dan ghamlu billi fetah it-triq li twassal ghall-mahfra u ghas-salvazzjoni taghna. Il-kummenti tal-kittieb Gwanni ghandhom jitqieghdu hdejn dawk ta’ Sidna Gesù li qal, “minn gewwa, mill-qalb tal-bniedem johorgu l-hsibijiet hziena” (Mark 7:21). Is-sagrificcju ta’ Kristu ghandu l-iskop biex juri car illi l-gisem bil-gibdiet hziena tieghu jehtieg ikun simbolikament imsallab biex il-bniedem iservi lil Alla u Alla jaccettah. Ghalhekk Pawlu kiteb hekk:
“Dawk li huma ta’ Kristu sallbu ’l gisem bil-gibdiet u x-xewqat hziena tieghu” (Galatin 5:24).
Xi whud jippruvaw ma’ jservux il-gibdiet hziena sabiex b’hekk jobdu lil Kristu. Meta jaghmlu hekk, ix-xitan jintrebah, ghaliex ix-xitan huma dawk ix-xewqat hziena tal-gisem li jissieltu kontra dawk l-affarijiet li jixtieq Alla (Rumani 8:7-8; 1 Gwanni 2:15-16).
Id-dinja ta’ barra hija identifikata bhala “satana’. Fl-1Timotju 1:20, Pawlu kiteb dwar zewg eretici ta’ zmienu: “Fosthom hemm Himenes Alessandru, li jien irhejthom f’idejn Satana, biex jitghallmu ma jidghux”. Kif jista’ jkun li x-xitan, kif jifhmu li hu hafna knejjes, joqghod jghallem lin-nies biex ma jidghux? Kif jista’ Pawlu jerhi lil nies bhal dawn f’idejn Satana? Ma jistax ikun; anzi ghall-kuntrarju. F’dan il-kaz Pawlu kien qieghed jirreferi ghall-bzonn li jkun hemm id-dixxiplina ghax inkella wiehed jista’ jkun imkecci mill-knisja. Pawlu ried jaghtihom taghlima bhala twissija li m’ghandhomx jidghu. Iz-zewg eretici li semma Pawlu kienu jitqiesu bhala xjaten fis-sens li kienu qed jaghmlu hwejjeg kontra l-ispirtu ta’ Kristu.
L-ghanijiet li Pawlu kellu f’mohhu meta wissiehom bl-iskomunika kienu sabiex jikkoregi lil xi membri tal-komunità Nisranija u ma jhallihomx jitbieghdu mill-verità, u sabiex ihares lill-ohrajn mit-taghlim falz li l-eretici bdew jghallmu. B’hekk Pawlu kellu t-tama li jgaghalhom jezaminaw l-ideat hziena taghhom u b’hekk jergghu jhaddnu l-verità kollha u jergghu jinghaqdu mal-membri l-ohra tal-knisja (1 Korintin 5::1-5, 13; 2 Korintin 5:5-7; 2 Korintin 7:8-12).
Kristu ddikjara wkoll lil dawk li emmnu gewwa Pergamos:
“Jien naf l-ghemil tieghek, u fejn tghammar int hemm it-tron ta’ Satana...Antipas kien il-martri fidil tieghi, li kien maqtul fostkom, fejn jghammar Satana” (Rivelazzjoni 2:13).
It-tron ta’ Satana! Fejn jghammar Satana! Gewwa l-belt ta’ Pergamos! Hekk ghallem u qal Kristu! Dak kif kien possibli? Ezamina l-kuntest. Innota kemm kienu qawwija l-forzi tal-hazen f’dik il-belt (Rivelazzjoni 2:14-16). Kien hemm f’dik il-belt il-kwartier generali ta’ dawk li bl-ideat foloz taghhom kienu l-avversarji jew l-ghedewwa tal-verità. Belt ohra, Smirna, kienet maghrufa bhala “is-sinagoga ta’ Satana” (Rivelazzjoni 2:9). Din l-espressjoni taghti stampa ta’ grupp ta’ nies li kienu ghedewwa tal-verità; izda jekk huwa mifhum li Satana huwa xi mostru terribli u sopranaturali, b’dawn it-termini li jalludu ghal Satana jkollna nammettu illi Satana kien joqghod go Pergamos (Rivelazzjoni 2:13), li kien imexxi laqghat religjuzi go Smirna, u li kellu taht idejh il-habs ta’ dak il-post (Rivelazzjoni 2:8-13). Ideat foloz li ma jaghmlu l-ebda sens! Il-punt l-aktar importanti ta’ dan kollu hu li fejn jissemma Satana jew ix-xitan ghandna nifhmu li r-referenzi kollha jalludu ghall-ghedewwa personali, ekklesjastici u civili li l-Insara kellhom ihabbtu wicchom maghhom f’dawk iz-zminijiet ta’ persekuzzjoni.
SATANA FIL-KTIEB TA’ GOB
Sikwit nisimghu lil min jghid illi Satana fil-Ktieb ta’ Gob jidher bic-car li kien tassew xi hlejqa sopranaturali. Insibuh li kien gej minn dawra mad-dinja u mixja ’l hawn u ’l hemm (Gob 2:7), u li gie jipprezenta ruhu ma’ wlied Alla quddiem Alla (Gob 2:6).
Kultant wiehed jistaqsi: “Kif jista’ jkun li Satana pprezenta ruhu quddiem Alla jekk ma kienx jinsab fil-genna fejn jghammar Alla?” Jonkella hemm min jistaqsi: “ Ulied Alla m’humiex l-angli?”
Inwiegbu billi nenfasizzaw illi l-Ktieb ta’ Gob juri bic-car li Satana, kien min kien, ma kellu l-ebda setgha li jgib xi deni fuq Gob; it-tbatijiet li gew fuq Gob kienu mibghutin minn Alla. Alla ddikjara u qal lil Satana: “Inti xewwixtni ghalih biex neqerdu ghal xejn” (Gob 2:3). Gob innifsu rrejalizza: “Id il-Mulej habtitni” (Gob 19:21). L-istorja tghid bic-car illi “Imbaghad thassruh u farrguh ghall-hsara kollha li gieb fuqu l-Mulej” (Gob 42:11).
Infatti, m’hemm xejn sopruman dwar Satana kif jidher fil-Ktieb ta’ Gob.
Din il-konkluzjoni tissahhah meta nsibu illi l-espressjoni “ulied Alla” m’ghandhiex x’taqsam mal-angli immortali t’Alla, izda hi uzata sikwit biex tirreferi ghal nies mortali li jemmnu:
“Izda lil dawk kollha li laqghuh, tahom is-setgha li jsiru wlied Alla; lil dawk li jemmnu f’ismu” (Gwanni 1:12).
“Mahbubin, issa ahna wlied Alla, u ghadu ma deherx x’sa nkunu; imma nafu li meta jidher, ahna nkunu bhalu; ghax narawh kif inhu” (1 Gwanni 3:2).
Dawn ir-referenzi (u nistghu nsemmu ohrajn) juru car illi t-terminu “ulied Alla” jintuza ghal nies umana li jemmnu.
Ma’ dan inzidu l-fatt li meta bniedem jipprezenta ruhu quddiem Alla jfisser li qed iqim jew jadura lill-Mulej. Ghandna ezempju ta’ dan fil-Ktieb ta’ Dewteronomju 19:17 fejn dawk li jaghmlu hekk u “joqoghdu quddiem il-Mulej”, ikunu qed jipprezentaw ruhhom quddiem l-imhallfin u l-qassisin ta’ Izrael li jkunu qeghdin hemm f’isem il-Mulej.
Issa, meta dawn il-fatti jingabru flimkien u jkunu kkonsidrati fid-dawl illi t-terminu “Satana” jfisser “avversarju” kif rajna qabel, l-ewwel kapitlu tal-Ktieb ta’ Gob jaghtina stampa ta’ avversarju mhux maghruf li jinghaqad ma’ ohrajn li kienu gew biex jaghtu qima lill-Mulej, u li dan l-avversarju jakkuza lil Gob ghall-ipokresija. Dan is-Satana jew avversarju ta’ Gob jidher li kien bniedem li kien jivvjagga hafna (Gob 1:7) u kellu personalità inferjuri. Kien bniedem egoista, bniedem ghajjur li kien jaf sewwa lit-twajjeb Gob, u li kien dejjem lest biex jaghti l-malafama lill-isem ta’ Gob.
Il-dramm tal-hajja ta’ Gob ta’ sikwit irrepeta ruhu minn dak iz-zmien lil hawn. Anki fost il-hbieb Appostli ta’ Sidna Gesù, li kienu msejha “ulied Alla” (1 Gwanni 3:2), kien hemm ukoll xi hadd li kien Satana, xitan jew avversarju, jigifieri Guda Iskarjota. L-Imghallem sejjahlu l-avversarju tieghu ghax kien sejjer jittradih, “Mhux jien ghaziltkom it-tnax, u wiehed minnkom hu xitan. Kien qieghed jghid ghal Guda Iskarjota, bin Xmun; ghax hu kien li sa jittradih, billi kien wiehed mit-tnax” (Gwanni 6:70-71).
Ezaminajna tajjeb kull argument li suppost jaghti prova li jezisti x-xitan bil-qawwiet sopranaturali kollha tieghu, u ma sibna l-ebda bazi ghal dan it-twemmin falz. Passaggi mill-Bibbja bhal Ezekjel 28:13-15, Isaija 14:12-15, u Rivelazzjoni 12:7-9, huma ta’ sikwit ikkwotati biex juru li hemm dan l-ispeci ta’ spirtu hazin imsejjah xitan, imma meta l-fatti jigu studjati sewwa, din it-teorija tinstab li hi bla sens, vojta u falza. Kif naraw, mela, fil-profezija tieghu Ezekjel qed jitkellem, mhux fuq xi xitan imma fuq bniedem li kien kburi u kellu jigi fix-xejn, “ghanja ta’ tinwih ghas-sultan ta’ Tir” (Ezekjel 28:12). Fil-profezija tieghu, Isaija, meta jsemmi lil Lucifru (vers 12) qed jitkellem, mhux fuq xi xitan, imma fuq sultan iehor, “ghanja fuq is-sultan ta’ Babel” (Isaija 14:4). F’Rivelazzjoni 12 jissemma wkoll ix-xitan u Satana u kif ser naraw din il-profezija hija wahda dwar Ruma.
Huwa veru li f’Rivelazzjoni 12 tissemma “gwerra fis-sema” (vers 7), imma l-istess kapitlu jsemmi it-twelid ta’ tarbija tifel “fis-sema” (versi 1-2), ghalhekk il-lingwagg hu ovvjament simboliku. Id-demonju jew Satana jiehu l-isem ta’ “dragun” (vers 9), “li kellu sebat irjus u ghaxar qrun” (vers 3), u li b’denbu gibed mieghu terz mill-kwiekeb tas-sema u tefaghhom fuq id-dinja (vers 4)!
Illi dan hu kliem simboliku ghall-ahhar dwar is-sistema politika ta’ Ruma jidher bla dubju ta’ xejn mill-ispjega li hemm f’Rivelazzjoni 17:7-10, fejn din is-sistema hija identifikata bhala “dik il-belt il-kbira li ssaltan fuq is-slaten tal-art” (Rivelazzjoni 17:18). Il-belt li kienet issaltan fuq id-dinja kollha ta’ dak iz-zmien meta nkiteb il-Ktieb tar-Rivelazzjoni kienet Ruma, il-belt ta’ “seba' muntanji” (Rivelazzjoni 17:9).
Ghalhekk, ix-xitan jew Satana li naqraw fuqu f’Rivelazzjoni 12 huwa identifikat mas-sistema politiko-religjuza ta’ Ruma.
U XI NSIBU FUQ “ID-DEMONJI”?
Aktar ’il quddiem urejna li hemm zewg kelmiet bil-Grieg li gew tradotti “devil” bl-Ingliz u “demonju” jew “xitan” bil-Malti. Dawn il-kelmiet fl-original huma DIABOLOS u DAIMONION. DAIMONION skont Parkhurst fil-Lessiku Grieg tieghu tfisser: “Forma ta’ alla ta’ livell baxx, l-ispirtu ta’ nies li mietu u li kellhom is-setgha li jidhlu go xi bniedem u jmarrduh.”
Din il-kelma bdiet tintuza bhala effett tas-superstizzjoni, tip ta’ superstizzjoni li ghadha f’xi mhuh injoranti tan-nies tal-lum. Xi nies li ghadhom lura ghadhom jemmnu illi xi mard tal-bniedem huwa rizultat tal-pussess malinn fuqhom ta’ dawn l-ispirti tan-nies li mietu qabel.
F’xi pajjizi tal-Lvant, xi nies ghadhom jemmnu b’din l-idea, u t-tobba meta jkunu jridu juzaw metodi godda tax-xjenza tal-medicina moderna, sikwit isibuha difficli biex jithallew juzawhom fuq il-pazjenti taghhom, ghax qabel ma t-tobba jithallew juzaw il-medicini taghhom, il-pazjenti jkunu jridu li x-xjaten jew l-ispirti hziena jitkeccew jew jinqerdu minn go fihom. Lanqas ma hi haga rari li t-tobba moderni stess f’dawn il-postijiet fil-Lvant jemmnu huma stess serjament li l-fejqan tal-pazjenti taghhom huwa tassew il-hrug tax-xitan minn dak li jkun marid. In-nies ta’ dawk l-imkejjen hekk biss jistghu jifmhu l-fejqan taghhom. Ezempju ta’ dan huma xi gruppi ta’ nies go Burma li ghadhom jemmnu b’dawn l-ispirti immaginarji li jidhlu go fihom u jaghtuhom xi marda jew xi deni fiziku jew mentali iehor.
Hippocrates tal-Grecja tal-qedem maghruf ghall-fizika kiteb sagg fuq l-epilepsija jew il-mard tal-qamar, il-marda li hu sejjah “il-marda sagra” ghaliex il-poplu kien jemmen lill-qassisin ta’ dak iz-zmien li dawk li kienu epileptici kienu possessati. B’hekk il-qassisin, is-shahar u l-imposturi kienu jaqilghu hafna flejjes waqt li kienu taparsi jippruvaw ifejqu dil-marda bis-sahha tas-sharijiet u t-talb. Hippocrates kiteb dan is-sagg sabiex jikxef il-hmerijiet u s-superstizzjonijiet ta’ dawn il-fehmiet u sabiex jipprova jurihom li din il-marda ma kinetx aktar jew anqas sagra minn mardiet ohrajn.
Il-Bibbja, ghalhekk, tuza din l-espressjoni “tkecci x-xjaten” ghaliex dik kienet fil-vernakular, jigifieri fuq fomm in-nies, l-idea tal-poplu kif wiehed sata’ jehles mill-mard. Li tkecci x-xjaten kienet tfisser li tfejjaq il-mard. Fuq din il-bazi hemm bzonn li nifhmu l-espressjoni: “U Gesù canfar lix-xitan; u dan hareg minnu” (Mattew 17:18).
Ir-referenza li xi persuna kellha x-xitan go fiha kwazi dejjem kellha x’taqsam mal-mard tal-mohh. Per ezempju, meta Gesù staqsa lill-Lhud ghaliex riedu jfittxu li joqtluh, huma wiegbu: “Int ghandek xitan [daimonion]; min qieghed ifittex li joqtlok?” (Gwanni 7:20-21). Bit-twegiba taghhom kienu qishom qed jghidulu, kif nghidu llum, li kien mignun biex jahseb hekk.
Ghalkemm id-dixxipli ta’ Gesù uzaw it-terminu “daimonion”, ma jfissirx li kienu jaccattaw u jemmnu bl-idea pagana, l-istess kif ahna daz-zmien, ghalkemm kultant nuzaw xi espressjonijiet strambi, ma jfissirx li nemmnu fl-original ta’ dawk l-ideat. Per ezempju, il-kelma “lunatiku” tfisser “affettwat mill-qamar” jew “ghandu xi seher li gej mill-qamar”, izda meta nuzaw dil-kelma ma jkollniex f’mohhna dik il-fehma. Meta jkun hemm hafna storbju jew dizordni ahna nghidu li hemm “pandemonju”, izda ma nemmnux bit-tifsira litterali tal-kelma illi fil-fatt tfisser li l-istorbju kien ikkagunat mill-influwenzi hziena ta’ xi “daimonion” jew demonju. Nghidu wkoll li xi hadd hu “imsahhar” bla ma nemmnu bis-shahar.
L-istess bl-uzu tal-kelma “daimonion”. Fil-fomm tal-poplu Lhudi meta xi hadd kellu x-xitan go fih kien ifisser li kien marid.
Kristu ghamel uzu tal-lingwagg fuq fomm il-poplu u tkellem kif kien jitkellem kulhadd, bla ma kien jaccetta l-ideat u s-superstizzjonijiet taghhom. Kristu ghamel referenza ghal Baghalzebub (Belzebub), li l-Filistej ta’ Ekron kienu jqimu bhala wiehed mill-allat taghhom, alla tad-dubbien, u tkellem fuqu bhallikieku kien tassew jezisti (Mattew 12:27). Kristu ha din l-okkazjoni mhux ghax kien jemmen b’dan l-alla falz, imma biex jattakka lill-Farizej u jaghtihom taghlima. Certament li Kristu ma approvax it-twemmin f’dan l-alla pagan.
KIF WIEHED JOHROG REBBIEH FUQ IX-XITAN
Matul dan l-istudju rajna illi x-xitan huwa assocjat mal-gibdiet u x-xewqat hziena tal-gisem. Dawn it-tendenzi jezistu go gisem haj, ghalhekk meta Kristu miet fuq is-salib, dawn mietu u spiccaw ukoll. Meta qam mill-imwiet ghall-hajja eterna, il-gibdiet tal-gisem ma setghu qatt ikunu parti min-natura immortali li nghatatlu (Rumani 6:4, 7; 1 Korintin 15:54).
Is-sagrificcju tieghu huwa xempju jew mudell ta’ kif ahna nistghu nohduha max-xitan, il-gisem midneb li ghandna, u nzommuh kontrollat. Ahna nidinbu u ghalhekk ghandna bzonn il-mahfra, u din naqilghuha permezz ta’ Gesù Kristu. Pietru, ghalhekk, waqt li xandar il-Vangelu, ghallem:
“Indmu, u kull wiehed minnkom jitghammed f’isem Gesù Kristu ghall-mahfra tad-dnubiet...” (Atti 2:38).
Meta ninghaqdu ma’ Sidna Gesù permezz tat-twemmin u tal-maghmudija, inkunu qed niehdu l-ewwel passi biex nirbhu kontra x-xitan; ghaliex fi Kristu biss nistghu naqilghu l-mahfra ta’ dnubietna. Gwanni kiteb hekk:
“Jekk nistqarru dnubietna, hu fidil u gust biex jahfrilna dnubietna, u jnaddafna minn kull hazen” (1 Gwanni 1:9).
Fuq il-mahfra ta’ dnubietna nibnu u nibdew hajja li l-mudell taghha huwa Sidna Gesù. Bis-sahha u l-ghajnuna li niehdu minn ghandu, nistghu, sakemm hu possibli, li nohorgu rebbieha fuq il-gisem. Pawlu ghallem:
“U li miet ghal kulhadd, biex dawk li jghixu ma jghixux aktar ghalihom infushom, imma ghal dak li miet ghalihom u raga’ qam” (2 Korintin 5:15).
Ukoll:
“Jien imsallab ma’ Kristu; madankollu jien nghix; imma mhux jien, imma Kristu jghix fija; u l-hajja li issa nghix fil-gisem nghixha bil-fidi tal-Iben t’Alla, li habbni, u ta lilu nnifsu ghalija”
(Galatin 2:20).
Jekk nimxu fuq l-ezempju li hallielna Kristu nkunu mmexxija biex nghixu hajja ahjar, hajja li fiha jiddominaw principji divini u mhux l-aspetti hziena tal-gibdiet tal-gisem. B’hekk nibnu f’hajjitna karatteristici divini bhal dawk li wera Sidna Gesù, u nkunu nistghu nghixu bit-tama li meta jerga’ jigi lura, ninghataw natura divina li ghandu issa hu ma’ Missieru fis-smewwiet (2 Pietru 1:4).
Pawlu kiteb:
“Minn hemm ukoll ahna nistennew is-Salvatur, lil Sidna Gesù Kristu; li jbiddel il-gisem tal-umiljazzjoni taghna, biex ikun jixbah il-gisem tal-glorja tieghu” (Filippin 3:20).
Il-hajja immortali fis-saltna t’Alla fuq din l-art (Danjel 2:44) hija t-tama taghna. Biex ingawduha ghandna bzonn nohorgu rebbieha kontra l-ghadu taghna x-xitan, jew il-gibdiet hziena tal-gisem. L-ewwel haga li nehtiegu naghmlu biex naslu fejn nixtiequ hija li nifhmu sewwa l-pjan ta’ Alla fi Kristu, u dan jinkludi r-rebha li rebah Kristu fuq ix-xitan. Ghalhekk ejjew nifhmu sewwa xi jfisser ix-xitan, u b’hekk inkunu nistghu nidhlu ghall-battalja kontra d-dnub li huwa dejjem maghna. Nirrejalizzaw in-nuqqasijiet kollha taghna, u naghmlu minn kollox biex nohorgu rebbieha fuq ix-xewqat hziena tal-gisem ghall-glorja t’Alla; u b’hekk inkunu qeghdin nibnu l-pedament ghall-hajja eterna meta jigi lura Sidna Gesù Kristu.
Il-hajja immortali fis-saltna t’Alla fuq din l-art (Danjel 2:44) hija t-tama taghna. Biex ingawduha ghandna bzonn nohorgu rebbieha kontra l-ghadu taghna x-xitan, jew il-gibdiet hziena tal-gisem. L-ewwel haga li nehtiegu naghmlu biex naslu fejn nixtiequ hija li nifhmu sewwa l-pjan ta’ Alla fi Kristu, u dan jinkludi r-rebha li rebah Kristu fuq ix-xitan. Ghalhekk ejjew nifhmu sewwa xi jfisser ix-xitan, u b’hekk inkunu nistghu nidhlu ghall-battalja kontra d-dnub li huwa dejjem maghna. Nirrejalizzaw in-nuqqasijiet kollha taghna, u naghmlu minn kollox biex nohorgu rebbieha fuq ix-xewqat hziena tal-gisem ghall-glorja t’Alla; u b’hekk inkunu qeghdin nibnu l-pedament ghall-hajja eterna meta jigi lura Sidna Gesù Kristu.
No comments:
Post a Comment